Nie w każdym przypadku zachodzi konieczność odprowadzania składek na Fundusz Pracy za zleceniobiorców. Obowiązek ten materializuje się dopiero po spełnieniu dwóch przesłanek. Dzieje się tak w przypadku, gdy z tytułu umowy zlecenia opłaca się obowiązkowe składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe i podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia w przeliczeniu na okres miesiąca odpowiada co najmniej wysokości minimalnego wynagrodzenie za pracę.

Fundusz Pracy jest państwowym funduszem celowym, który co do zasady służy finansowaniu zadań polegających na promocji zatrudnienia, łagodzeniu skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej. Obowiązek odprowadzania składek na Fundusz Pracy wynika z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Co do zasady obowiązkowe składki na Fundusz Pracy opłaca się za okres trwania obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i obowiązkowych ubezpieczeń rentowych, w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne. Jednak ustawodawca dopuszcza sytuacje, kiedy zwalnia pracodawców z deklarowania składek. Są to ustawowe wyłączenia dla kobiet powyżej 55 lat lub mężczyzn powyżej 60, osób skierowanych do pracy z urzędów pracy, które nie ukończyły 30 roku życia, bądź ukończyły 50 lat i pozostawały w rejestrze bezrobotnych co najmniej 30 dni przed datą powstania stosunku pracy.

Ulga dotyczy także osób powracających z urlopów związanych z rodzicielstwem (macierzyńskich, na warunkach urlopu macierzyńskiego, rodzicielskich, wychowawczych) udzielonych przez pracodawcę. W takim przypadku nie trzeba deklarować i opłacać składek na Fundusz Pracy przez 36 miesięcy, począwszy od miesiąca po powrocie pracownika z takiego urlopu. Trzeba pamiętać, że wyłączenie to, zgodnie z art. 104a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, dotyczy tylko i wyłącznie pracowników. Nie ma zastosowania w stosunku do osób wykonujących umowy zlecenia.

Składki te będą należne obowiązkowo również w przypadku, gdy po urlopie związanym z rodzicielstwem do pracy powróci pracownik, z którym pracodawca zawarł dodatkowo umowę zlecenia. Choć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód zarówno z tytułu stosunku pracy jak i umowy cywilnoprawnej to składka na Fundusz Pracy będzie obowiązkowa tylko od kwoty wypłaconej z tytułu umowy cywilnoprawnej.