Skopiuj link
Wcześniej obowiązujące przepisy umożliwiały dziedziczenie majątku zmarłego przedsiębiorcy, ale nie przedsiębiorstwa jako zorganizowanego przedsięwzięcia wraz z istniejącymi stosunkami prawnymi (relacjami z pracownikami i kontrahentami). Spadkobiercy nie mogli posługiwać się numerem identyfikacji podatkowej przedsiębiorcy. Tym samym nie było mowy o jakiejkolwiek płynnej kontynuacji prowadzonej działalności gospodarczej. Wznowienie działalności po kilkumiesięcznej przerwie spowodowanej koniecznością uregulowania spraw spadkowych w przypadku wielu przedsiębiorstw okazywało się niemożliwe lub zupełnie nieopłacalne z gospodarczego punktu widzenia.
Na podstawie nowej regulacji możliwe jest ustanowienie zarządu sukcesyjnego, który pozwoli na kontynuowanie funkcjonowania działalności do czasu zakończenia spraw spadkowych po zmarłym przedsiębiorcy, co da zasady nie dłużej niż przez 2 lata. Zarządcę może powołać przedsiębiorca jeszcze za życia, a ten musi wyrazić zgodę na pełnienie takiej funkcji. Wystraczające jest zachowanie zwykłej formy pisemnej. Po jego śmierci mogą zrobić to spadkobiercy (po przyjęciu spadku) oraz małżonek posiadający udział w przedsiębiorstwie w spadku. Do ustanowienia zarządcy przez spadkobierców konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego oraz niemal jednomyślności właścicieli przedsiębiorstwa w spadku (udział w przedsiębiorstwie przekraczający 85%) i zgody wybranej osoby. Spadkobiercy mają 2 miesiące od śmierci spadkodawcy na powołanie zarządcy. Termin ten ma charakter nieprzywracalny. W każdym przypadku zarządcę trzeba zgłosić do CEIDG.
Zarządcą może zostać wybrana osoba fizyczna, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, na którą nie został nałożony zakaz wykonywania działalności gospodarczej. Osoba ta może być z kręgu rodziny (w tym spadkobierców) lub spoza. Ponadto nie musi spełniać jakichkolwiek dodatkowych wymogów. Zarządca działa we własnym imieniu, lecz na rzecz spadkobierców i może podejmować wszelkie czynności związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku.
Poczynając od śmierci przedsiębiorcy, który samodzielnie powołał zarządcę sukcesyjnego i zgłosił go do CEIDG, do jego firmy dodane zostanie automatycznie określenie „w spadku”. W bazie przedsiębiorców udostępnione zostaną dane zarządcy sukcesyjnego oraz data ustanowienia zarządu.
Do czasu ustanowienia zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy mogą być podejmowane jedynie czynności zachowawcze, czyli takie działania faktyczne i prawne, których celem jest ochrona wspólnych praw do przedsiębiorstwa w spadku, w szczególności ochrona przedsiębiorstwa przed pogorszeniem jego stanu. Mogą je podejmować najbardziej prawdopodobni następcy prawni zmarłego, czyli spadkobiercy testamentowi i ustawowi, nawet jeszcze przed przyjęciem spadku oraz małżonek posiadający udział w przedsiębiorstwie w spadku.
Po objęciu swojej funkcji zarządca sukcesyjny prowadzi bieżącą działalność przedsiębiorstwa. Jest uprawniony i zobowiązany do zawierania i wykonywania umów, realizowania wszelkich obowiązków pracodawcy, a także tych o charakterze publicznoprawnym.
Magdalena Jeziorska
radca prawny
