Zaprzestanie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem podczas urlopu wychowawczego uzasadnia jego przerwanie przez pracodawcę

Urlop wychowawczy służy zapewnieniu możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Dlatego w okresie korzystania z tego uprawnienia wykonywanie pracy zarobkowej lub innej działalności, a także podnoszenie kwalifikacji zawodowych dopuszczalne jest wyłącznie w pod warunkiem zachowania nieprzerwanego charakteru wspomnianej opieki.

W razie powzięcia wiadomości o trwałym zaprzestaniu sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca, który udzielił urlopu wychowawczego może zadecydować o jego przerwaniu. W takim przypadku pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.

Artykuł 186² § 2 kodeksu pracy (dalej: KP) nie precyzuje pojęcia „trwałego zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem”. Pojęcie to jest więc zwrotem niedookreślonym, który należy oceniać odrębnie w każdym indywidualnym przypadku, z uwzględnieniem specyfiki towarzyszących mu okoliczności.

W literaturze tematu za utrwalony należy uznać pogląd, że krótkotrwałe, sporadyczne okresy świadczenia pracy, czy podnoszenia kwalifikacji zawodowych w trakcie urlopu wychowawczego nie powinny być pretekstem do korzystania z omawianego uprawnienia przez pracodawcę. Natomiast regularne, cykliczne, parogodzinne rozłąki z dzieckiem związane z wykonywaniem działalności zawodowej lub podnoszeniem kwalifikacji zawodowych (np. uczęszczanie na dzienne studia magisterskie) mogą świadczyć o trwałym zaprzestaniu sprawowania osobistej opieki, co w konsekwencji będzie stanowić uzasadnioną przyczynę przerwania urlopu wychowawczego przez pracodawcę, który go pracownikowi udzielił.

Przepis art. 186² KP wymaga, aby w okresie urlopu wychowawczego opieka nad dzieckiem sprawowana była osobiście przez pracownika. Warunku tego nie spełnia więc opieka sprawowana przez innego członka rodziny, czy profesjonalną opiekunkę „w zastępstwie” nieobecnego pracownika, który w tym czasie w sposób regularny, cykliczny i długotrwały świadczy pracę, prowadzi inną działalność lub podnosi kwalifikacje zawodowe.

W przeciwieństwie do powyższej sytuacji, praca świadczona przez pracownika w trakcie urlopu wychowawczego w domu w formie telepracy bądź pracy nakładczej (chałupnictwo), czy też podnoszenie kwalifikacji zawodowych w formie e-learningu lub kursów korespondencyjnych co do zasady nie doprowadzi do zaprzestania sprawowania opieki nad dzieckiem.

Stawienie się do pracy na wezwanie pracodawcy przekazane w trybie art. 186² § 2 KP jest obowiązkiem pracownika. Jego niespełnienie może być potraktowane jak niewykonanie polecenia służbowego ze wszelkimi wynikającymi z tego faktu konsekwencjami (np. kara porządkowa, zwolnienie z pracy w trybie natychmiastowym włącznie).

Pracownik, który uważa, że jego urlop wychowawczy został przerwany przez praco-dawcę w sposób nieuzasadniony może wystąpić do sądu pracy z powództwem o ustalenie (art. 189 kodeksu postępowania cywilnego), że w zaistniałych okolicznościach nie doszło do trwałego zaprzestania sprawowania opieki nad dzieckiem. Jeżeli sąd podzieli argumentację przedstawioną przez pracownika, wówczas może nakazać udzielenia urlopu wychowawczego do upływu okresu wskazanego we wniosku pracownika.