Prawo Pracy
29.08.2023 r.
5 min

Wypadek przy pracy w trakcie spożywania posiłku

Ekspert PCKP

Skopiuj link
Prawo Pracy
29.08.2023r.
5 min

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą – podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, jak również bez takiego polecenia, a także w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy (art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych).

W stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy pracownik spożywał w pracy przygotowany uprzednio w domu posiłek. W efekcie tego doznał silnego zatrucia, które następnie spowodowało jego śmierć. Zespół powypadkowy uznał, że takie zdarzenie nie wypełnia przesłanek wypadku przy pracy, gdyż doszło do niego w trakcie przerwy w pracy, a nie w związku z wykonywaną pracą. Z takim stanem rzeczy nie zgodziła się żona zmarłego, która wytoczyła powództwo o ustalenie, że zdarzenie było wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Sąd I instancji podzielił stanowisko zespołu powypadkowego i uznał, że zaistniałe zdarzenie nagłe nie stanowi wypadku przy pracy. Wyrok ten został jednak zaskarżony, a sprawa rozpoznana przez Sąd Apelacyjny w Łodzi.

Sąd II instancji uznał, że zachodzą podstawy do tego, aby zakwalifikować analizowane zdarzenie jako wypadek przy pracy. Nie budziły wątpliwości przesłanki dotyczące nagłości zdarzenia, jego zewnętrznej przyczyny i śmiertelnego skutku. Sąd inaczej ocenił przesłankę związku zdarzenia z pracą. „W ramach owego związku normatywnego dla stwierdzenia, że nagłe zdarzenie spowodowane przyczyną zewnętrzną jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 3 ust. 1 tej ustawy [ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych], wystarczające jest ustalenie, że zdarzenie nastąpiło podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika "zwykłych czynności" lub poleceń przełożonych. Skoro związek zdarzenia z pracą nie musi mieć charakteru przyczynowo-skutkowego, sama praca nie musi być przyczyną zdarzenia, to za wypadki przy pracy można uznać takie zdarzenia, które pozostają z nim w związku miejscowym, czasowym bądź funkcjonalnym (W. Sanetra "Przesłanki wyłączenia prawa do świadczeń pieniężnych w razie wypadku przy pracy" PiP 1971 z. 7, s. 86-87). […] Czasowy i miejscowy związek wypadku z pracą oznacza, że pracownik doznał uszczerbku na zdrowiu w miejscu i czasie, kiedy pozostawał w sferze interesów pracodawcy. Jeżeli jednak przyczyna zewnętrzna zadziałała poza miejscem i czasem wykonywania zwykłych czynności, wtedy niezbędne jest stwierdzenie funkcjonalnego związku z pracą – praca musi być wówczas nie tylko jednym z czynników prowadzących do zdarzenia, musi ona także wywrzeć wpływ na zaistniały skutek (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2000 r., sygn. akt II UKN 708/99, OSNP 2002 nr 6, poz. 145). […] Przez zwykłe czynności pracownika wykonywane podczas pracy należy rozumieć czynności wykonywane w czasie pracy i w miejscu pracy, w każdym razie w czasie gotowości do pracy. Chodzi tu o czynności, o których mowa w art. 22 § 1 k.p. [kodeksu pracy], określone w akcie kreującym stosunek pracy, a więc wykonywane na bieżąco w procesie pracy, jak i czynności obejmujące zachowania poprzedzające lub następujące bezpośrednio przed i po pracy.” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 maja 2021 roku, sygn. akt: III APa 25/20).

Ponadto sąd orzekający odwołał się do ugruntowanej linii orzeczniczej, zgodnie z którą spożywanie posiłku podczas przerwy w pracy jest czynnością, którą ubezpieczony musi spełniać w związku z wykonywaniem zwykłych czynności albo poleceń przełożonych, choć w ich czasie nie spełnia zwykłych czynności albo poleceń. Tym samym w takiej sytuacji nie następuje przerwanie związku pomiędzy wypadkiem a pracą. „Spożycie posiłku z substancją toksyczną, przyniesionego przez pracownika z domu do pracy, może mieć oczywiście kolosalne znaczenie dla ustalenia przyczynienia się pracownika do powstania szkody, ale nie jest powodem do przyjęcia, że związek z pracą został zerwany wskutek zjedzenia tego posiłku.” W oparciu o takie stanowisko sąd uznał, że analizowane zdarzenie wypełnia przesłanki wypadku przy pracy i jako taki powinno zostać zakwalifikowane.

Rozumowanie to podzielił także Sąd Najwyższy, który wyrokiem z dnia 28 czerwca 2023 roku oddalił skargę kasacyjną strony pozwanej (sygn. akt: I PSKP 28/22).