Skopiuj link
Możliwość wykonywania pracy w kontekście zdrowia pracownika
Jak wynika bezpośrednio z art. 229 § 4 kodeksu pracy, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Sąd Najwyższy uznaje, iż zdolność do pracy musi obejmować każdy aspekt wykonywanej pracy. Przeciwwskazanie lekarskie do wykonywania choćby jednego obowiązku należącego do zakresu czynności na zajmowanym stanowisku pracy uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę (wyrok SN z dnia 16 grudnia 1999 r., I PKN 469/99).
Gotowość do wykonywania pracy
Ciekawie podsumował ten aspekt Sąd Najwyższy w swoim orzeczeniu z 14 grudnia 2009 r. (I PK 115/09), w którego uzasadnieniu czytamy, iż „cechami charakterystycznymi gotowości pracownika do wykonywania pracy są: 1) zamiar wykonywania pracy, 2) faktyczna zdolność do świadczenia pracy, 3) uzewnętrznienie gotowości do wykonywania pracy oraz 4) pozostawanie w dyspozycji pracodawcy”. Można wskazać zatem, iż jednym z faktycznych przejawów zdolności do świadczenia pracy jest brak zdrowotnych przeciwwskazań do jej wykonywania.
Z kolei w swoim orzeczeniu z dnia 23 września 2004 r. (sygn. I PK 541/03) Sąd Najwyższy stwierdza, iż „przez pozostawanie w dyspozycji pracodawcy, jako element gotowości do pracy w rozumieniu art. 81 § 1 k.p., należy rozumieć stan, w którym pracownik może niezwłocznie na wezwanie pracodawcy podjąć pracę”.
Przestojowe czyli…
Zgodnie z art. 81 kodeksu pracy pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie w wysokości wskazanej w tym przepisie, nie mniej jednak niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. Prawodawca podkreśla jednak, iż wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za czas niezawinionego przez niego przestoju. Jeżeli przestój nastąpił z winy pracownika, wynagrodzenie nie przysługuje. Pracodawca może także na czas przestoju powierzyć pracownikowi inną odpowiednią pracę, za której wykonanie przysługuje wynagrodzenie przewidziane za tę pracę, nie niższe jednak od wyżej opisanego wynagrodzenia.
Zdaniem MPiPS
Ministerstwo wypowiedziało się na temat niezdolności pracownika do pracy i prawa do wynagrodzenia przestojowego w swojej odpowiedzi z 1 czerwca 2015 r. Uznało w niej, iż „niezbędną przesłanką nabycia prawa do wynagrodzenia (…) jest m.in. gotowość pracownika do pracy rozumiana jako fizyczna i psychiczna zdolność do pracy oraz wyrażenie woli jej wykonywania. W ocenie Departamentu Prawa Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, gotowość taka nie zachodzi w przypadku, gdy ze względu na występujące przeciwwskazania, pracownik został uznany przez lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami danego zakładu za całkowicie niezdolnego do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku (tj. za niezdolnego do realizacji wszystkich zadań przewidzianych dla danego stanowiska, w warunkach określonych w wydanym przez pracodawcę skierowaniu na profilaktyczne badania lekarskie).”.