Skopiuj link
Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (będąca obecnie przedmiotem prac sejmu po wniesieniu poprawek przez senat) jest wynikiem inicjatywy poselskiej. Zasadniczym celem nowej regulacji jest, oprócz dodanie nowego święta w dniu 6 stycznia 2010r. (Święto Trzech Króli), zmiana brzmienia art. 130 Kodeksu pracy, który określa reguły ustalania wymiaru czasu pracy w okresie rozliczeniowym.
Nowa ustawa przewiduje w tym zakresie, że wymiar czasu pracy nie będzie obniżany o 8 godzin, jeżeli święto przypadać będzie w dniu, który dla pracownika jest dniem wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, zgodnie z obowiązującym pracownika rozkładem czasu pracy. Utrzymana zostanie natomiast dotychczasowa zasada, zgodnie z którą każde święto przypadające w okresie rozliczeniowym w innym dniu niż niedziela powoduje skutek w postaci obniżenia obowiązującego pracownika wymiaru czasu pracy o godzin 8.
Zatem w świetle nowych uregulowań wymiar czasu pracy będzie obniżało tylko wystąpienie święta przypadającego pomiędzy poniedziałkiem a sobotą, chyba że w dniu wystąpienia święta pracownik zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy korzysta z dnia wolnego z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Regulacja przedmiotowej kwestii w toku prac legislacyjnych zmieniła pierwotną postać, gdyż w momencie skierowania projektu pod obrady sejmowe każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż sobota lub niedziela obniżało wymiar czasu pracy o 8 godzin.
Zasadnicza różnica występująca między tymi projektami sprowadza się więc do tego, że dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy ma charakter ruchomy i może zostać udzielony pracownikowi w ciągu okresu rozliczeniowego, natomiast sobota (która najczęściej jest zgodnie z rozkładem dniem wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, ale w ujęciu normatywnym wcale takim dniem nie musi być) jest pojęciem sztywnym, wynikającym wprost z kalendarza.
Nowa regulacja budzi spore zastrzeżenia praktyków. W toku pracy legislacyjnych podnoszono bowiem, że skutkiem wejścia w życie projektowanych zmian będzie indywidualizacja wymiaru czasu pracy poszczególnych pracowników. Otóż różne terminy udzielenia pracownikom dni wolnych z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy będą powodowały zasadnicze równice w wymiarze czasu pracy pracowników zatrudnionych u różnych pracodawców. Różnice takie będą mogły występować nawet dla grup pracowników zatrudnionych u tego samego pracodawcy, jeśli wystąpi taka różnica w rozkładzie czasu pracy.
W praktyce więc nowa regulacja może przy odpowiednio ustalonych terminach dni wolnych z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy spowodować, że jeśli przypadną one w dni świąteczne – wymiar ten będzie wyższy, a więc pracownik będzie w pewnym sensie zobowiązany do „odpracowania święta”. Stąd też wśród komentatorów pojawiają się opinie, iż nie obniżanie wymiaru czasu pracy za święto przypadające w dniu wolnym dla pracownika z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy jest niezgodna z Konstytucją RP, gwarantującą pracownikom prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy oraz wyrażanym przez Sąd Najwyższy poglądem, zgodnie z którym pracownik nie ma obowiązku odpracowywania dnia świątecznego, natomiast pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi – poza wolną niedzielą i świętem – także dzień wolny od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.
Nowe zasady ustalania wymiaru czasu pracy będą miały jednak o wiele bardziej doniosło konsekwencje prawne. Zerwanie z dotychczasową zasadą jednolitych zasad ustalania wymiaru czasu pracy spowoduje, że możliwość wystąpienia zasadniczych różnic pomiędzy pracownikami znajdującymi się w porównywalnej sytuacji prawnej w zakresie liczby dni wolnych od pracy oraz wysokości wynagrodzenia. Otóż , jeżeli pracodawca zaplanuje dla pracownika dni wolne z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy – w święta to pracownik skorzysta z mniejszej liczby dni wolnych od pracy. Dodatkowo jeśli wynagrodzenie takiego pracownika będzie ustalone w stałej stawce miesięcznej to pracownicy odpracowujący święta nie otrzymają z tego tytułu wyższego wynagrodzenia.
