Umowy w celu przygotowania zawodowego
Ustawodawca w sposób szczególny uregulował zasady zatrudniania osób, które nie ukończyły 18 roku życia. Wprowadził on bowiem do Kodeksu pracy instytucje młodocianego. Status ten posiada wyłącznie osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat (art. 190 § 1 k.p.).
Z dyspozycji art. 191 § 1 k.p. wynika, iż pracodawca może zatrudnić tylko tych młodocianych, którzy:
- ukończyli co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową;
- przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.
Młodociany nieposiadający kwalifikacji zawodowych może zostać zatrudniony wyłącznie w celu przygotowania zawodowego (art. 191 § 1 k.p.). Zasady i warunki odbywania przygotowania zawodowego określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 232 z późn. zm.), zwane dalej rozporządzeniem
Podstawę zatrudnienia w celu przygotowania zawodowego stanowi umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego. Do jej zawierania i rozwiązywania mają zastosowanie przepisy kodeksu pracy dotyczące umów o pracę na czas nieokreślony z zastrzeżeniem art. 195 k.p. i art. 196 k.p., określających treść umowy, przesłanki dopuszczalności rozwiązania umowy za wypowiedzeniem i przyznające Radzie Ministrów upoważnienie do określenia w drodze rozporządzenia przypadków, w których jest dopuszczalne zawarcie umów o pracę w celu przygotowania zawodowego na czas określony.
Młodociany może zostać zatrudniony również w innym celu niż przygotowanie zawodowe. Przepis art. 2001 § 1 k.p. dopuszcza zatrudnienie młodocianego na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu prac lekkich.
Czas trwania umowy w celu przygotowania zawodowego
Co do zasady, umowa w celu przygotowania zawodowego jest umową na czas nieokreślony. Jednakże § 9 rozporządzenia dopuszcza zawarcie z młodocianymi przez pracodawcę, który zatrudnia w celu nauki zawodu większą liczbę młodocianych niż wynika to z jego potrzeb, umów o pracę w celu przygotowania zawodowego na czas określony, nie krótszy niż okres kształcenia określony w przepisach dotyczących klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego lub okres kształcenia wymagany do przystąpienia do egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł czeladnika.
Zakończenie przygotowania zawodowego
Zakończenie przygotowania zawodowego nie powoduje ani rozwiązania, ani wygaśnięcia umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Trwa ona nadal jako zwykła umowę o pracę. Konieczne jest jednak dostosowanie jej treści do wymogów określonych w przepisach ogólnych Kodeksu pracy. Umowa w celu przygotowania zawodowego zawiera bowiem uregulowania charakterystyczne dla niej.