Skopiuj link
W trybie wnioskowym charakterystyczne jest to, iż po pierwsze podany jest termin na złożenie wniosku, po drugie natomiast zobowiązano uprawnione osoby do załączenia konkretnych dokumentów lub oświadczeń potwierdzających daną sytuację. Takie założenie zawiera delegacja ustawowa do rozporządzenia wykonawczego zawarta w art. 186a kodeksu pracy w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 24.07.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.
Urlop macierzyński
W związku z tą absencją rodzicielską ustawodawca wyróżnił następujące sytuacje:
- wykorzystanie urlopu macierzyńskiego łącznie z urlopem rodzicielskim – wniosek składa pracownica matka dziecka – nie później niż 21 dni po porodzie,
- rezygnacja z urlopu macierzyńskiego (w dwóch przypadkach, tj. po 14 tygodniach urlopu lub też w przypadku orzeczonej niezdolności do samodzielnej egzystencji) – matka składa pracodawcy wniosek co najmniej na 7 dni przed powrotem do pracy, natomiast osoby uprawnione do wykorzystania pozostałej części urlopu macierzyńskiego mają 14-dniowy okres na złożenie stosownego wniosku do pracodawcy (przed rozpoczęciem korzystania z pozostałej części),
- pobyt matki w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem – części urlopu macierzyńskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko albo pracownika – innego członka najbliższej rodziny.
- zgon matki dziecka / porzucenie dziecka przez matkę – podobnie jak w przypadku przerwania urlopu w związku z pobytem m.in. w szpitalu – części urlopu macierzyńskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko albo pracownika – innego członka najbliższej rodziny.
W ostatnich trzech przypadkach (szpital, zgon matki, porzucenie dziecka) ze względu na wyjątkowy charakter wskazanych sytuacji ustawodawca nie wskazuje konkretnego terminu. Wydaje się więc, iż poszczególne osoby powinny zareagować formalnie bez tzw. zbędnej zwłoki.
Urlop rodzicielski
Druga natomiast nieobecność rodzicielska może łączyć się z następującymi podstawowymi sytuacjami:
- wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego – łącznie z urlopem macierzyńskim: do 21 dni po porodzie lub też bezpośrednio po urlopie macierzyńskim: nie później niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania
z urlopu rodzicielskiego lub jego części, - wniosek o łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą (maksymalnie do ½ wymiaru czasu pracy) – podjęcie pracy następuje na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy.
- rezygnacja z korzystania z urlopu rodzicielskiego w całości albo w części i powrotu do pracy – składa się pracodawcy w terminie nie krótszym niż 21 dni przed przystąpieniem do pracy.
Warto zwrócić uwagę na dwie dodatkowe kwestie, a mianowicie:
- liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu. W liczbie wykorzystanych części urlopu uwzględnia się także liczbę wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego albo jego części, złożonych przez ubezpieczoną-matkę dziecka lub ubezpieczonego-ojca dziecka.
- pracownik może zrezygnować z korzystania z urlopu rodzicielskiego w każdym czasie za zgodą pracodawcy i powrócić do pracy.