Skopiuj link
Definicje wspólnotowe / cel odpoczynków
Jak wynika z art. 2.2 i 2.9 Dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy, "okres odpoczynku" oznacza każdy okres, który nie jest czasem pracy. "Odpowiedni odpoczynek" oznacza natomiast, że pracownicy mają regularne okresy odpoczynku, których wymiar wyrażany jest w jednostkach czasu oraz które są wystarczająco długie i nieprzerwane w celu zapewnienia, że w wyniku zmęczenia lub innych nieregularnych harmonogramów pracy pracownicy nie powodują wypadków, których są ofiarami, których ofiarami są ich współpracownicy oraz nie doznają uszczerbku na zdrowiu zarówno krótkoterminowo, jak i w dłuższym okresie.
Odpoczynki według polskiego kodeksu pracy
Z przepisów art. 132 oraz 133 kodeksu pracy wynika, iż zasadą jest 11-godzinny dobowy odpoczynek oraz 35-godzinny tygodniowy odpoczynek od pracy.
W pierwszym przypadku polski ustawodawca odsyła do doby pracowniczej, w drugim natomiast do tygodnia pracy. Obydwa pojęcia zostały zdefiniowane w art. 128 § 3 kodeksu pracy. Zgodnie z tą normą przez dobę należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, natomiast przez tydzień należy rozumieć 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego.
Możliwość przerwania dobowego odpoczynku
Analizując zapisy Działu VI kodeksu pracy odnajdziemy w nim dwie sytuacje dopuszczające przerwanie dobowego odpoczynku od pracy, a mianowicie:
- pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy
- konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.
Pierwszy przypadek dotyczy zamkniętego grona osób, tj. pracowników kierujących jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępców lub pracowników wchodzących w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy oraz głównych księgowych.
Druga grupa okoliczności, a zwłaszcza konieczność usunięcia awarii, powinna cechować się losowością oraz nieprzewidywalnym charakterem. Specyfika działalności pracodawcy polegająca na usuwaniu awarii nie będzie oczywiście mieściła się w przesłankach 132 § 2 pkt 2 kodeksu pracy. Powinno więc to być tzw. „nadprogramowe” i awaryjne działanie zakładu.
Możliwość przerwania tygodniowego odpoczynku
W przeciwieństwie do odpoczynku dobowego, w przypadku odpoczynku tygodniowego ustawodawca nie przewiduje możliwości jego przerwania. Pracodawca może jednak w ściśle określonych przypadkach ten odpoczynek skrócić.
W świetle bowiem art. 133 § 2 kodeksu pracy w przypadku wystąpienia okoliczności dopuszczających przerwanie dobowego odpoczynku oraz w sytuacji zmiany pory wykonywania pracy przez pracownika w związku z jego przejściem na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy, tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin, nie może być jednak krótszy niż 24 godziny.