Prawo Pracy
11.09.2022 r.
3 min

W jakich okolicznościach można zawrzeć umowę zlecenia?

Ekspert PCKP

Skopiuj link
Prawo Pracy
11.09.2022r.
3 min

Umowa zlecenia stanowi umowę starannego działania. Oznacza to, iż celem działania zleceniobiorcy jest podejmowanie działań zmierzających do osiągnięcia określonego rezultatu, a nie sam rezultat. W przypadku nieosiągnięcia rezultatu, ale dołożenia wszelkich starań w tym kierunku, zleceniobiorca nie będzie ponosił odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania. Odpowiedzialność kontraktowa przyjmującego zlecenie powstanie wówczas, gdy przy wykonaniu zlecenia nie zachował wymaganej staranności, niezależnie od osiągnięcia wyniku.

Co do zasady, przy wykonywaniu zlecenia przyjmujący zlecenie nie jest podporządkowany dającemu zlecenie. Wskazuje na to chociażby art. 737 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przyjmujący zlecenie może bez uprzedniej zgody dającego zlecenie odstąpić od wskazanego przez niego sposobu wykonania zlecenia, jeżeli nie ma możności uzyskania jego zgody, a zachodzi uzasadniony powód do przypuszczenia, że dający zlecenie zgodziłby się na zmianę, gdyby wiedział o istniejącym stanie rzeczy. Z treści przywołanego wyżej przepisu można ponadto wysnuć wniosek, że strony mogą postanowić w umowie o podporządkowaniu zleceniobiorcy wytycznym zleceniodawcy między innymi co do sposobu, czasu i miejsca wykonania zlecenia. Taka sytuacja ma charakter wyjątkowy i wynika wyłącznie z woli stron.

Zleceniobiorca powinien ponadto wykonywać zlecenie osobiście. Powierzenie wykonania zlecenia osobie trzeciej jest dopuszczalne, jeżeli taka możliwość wynika z umowy, ze zwyczaju albo gdy zleceniobiorca jest zmuszony do tego przez szczególne okoliczności. W takim przypadku zleceniobiorca ma obowiązek zawiadomić dającego zlecenie o osobie i o miejscu zamieszkania swego zastępcy. W razie dokonania zawiadomienia przyjmujący zlecenie odpowiedzialny jest tylko za brak należytej staranności w wyborze zastępcy (art. 738 § 1 kodeksu cywilnego).

W art. 735 § 1 kodeksu cywilnego ustawodawca określił, iż umowa zlecenia może być wykonywana zarówno odpłatnie jak i nieodpłatnie. Zasadą jest odpłatność zlecenia. Natomiast brak odpłatności możliwy jest tylko wówczas, gdy z umowy lub z okoliczności wynika, iż przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać zlecenie bez wynagrodzenia. Ustalając zatem charakter umowy należy wziąć pod uwagę nie tylko literalne brzmienie umowy, ale także okoliczności jej zawarcia i wolę zleceniobiorcy.

Na zakończenie warto także zwrócić uwagę na zasady rozwiązywania umowy zlecenia. Zarówno zleceniodawca jak i zleceniobiorca mogą wypowiedzieć taką umowę w każdym czasie, chyba że inne rozwiązanie przewidziano w umowie. W przypadku gdy wypowiedzenia dokonał zleceniodawca, powinien on zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia. Jeżeli zlecenie było wykonywane odpłatnie, dający zlecenie obowiązany jest ponadto uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom. Jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, strona wypowiadająca umowę obowiązana jest naprawić szkodę. Jeżeli jednak wypowiedzenia dokonuje przyjmujący zlecenie, ponosi on wówczas odpowiedzialność za szkodę jedynie w przypadku, gdy umowa była wykonywana odpłatnie (art. 746 § 1, 2 kodeksu cywilnego).