Ochrona sygnalistów
25.06.2024 r.
3 min

Ustawa o ochronie sygnalistów ogłoszona w Dzienniku Ustaw

Magdalena Jeziorska

Radca prawny

Skopiuj link
Ochrona sygnalistów
25.06.2024r.
3 min

Ustawa o ochronie sygnalistów zacznie obowiązywać w polskim porządku prawnym 25 września 2024 roku. Przepisy normujące zewnętrzne zgłoszenia wejdą w życie po upływie 6 miesięcy od 24 czerwca 2024 roku, czyli od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, a więc 3 miesiące później niż pozostałe regulacje. Prezydent podpisał ustawę 19 czerwca 2024 roku.

W rozumieniu ustawy sygnalistą jest osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą, w tym między innymi: pracownik, pracownik tymczasowy, osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej, ale także przedsiębiorca, prokurent, akcjonariusz lub wspólnik, czy członek organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.

Naruszeniem prawa jest działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem lub mające na celu obejście prawa, dotyczące okoliczności wymienionych przez ustawodawcę w art. 4 ust. 1 omawianej ustawy. Sygnalista może zgłosić naruszenie prawa bezpośrednio do odpowiednich organów państwa (zgłoszenie zewnętrzne) lub kanałami wewnętrznymi utworzonymi przez podmioty prywatne i publiczne.

Sygnalista podlega ochronie określonej w przepisach rozdziału 2 od chwili dokonania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, pod warunkiem że miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego i że stanowi informację o naruszeniu prawa. Co ważne, wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe ani próby lub groźby zastosowania takich działań.

Sygnalista, wobec którego dopuszczono się działań odwetowych, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszane do celów emerytalnych w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, lub prawo do zadośćuczynienia (art. 14). Osoba, która poniosła szkodę z powodu świadomego zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nieprawdziwych informacji przez sygnalistę, ma prawo do odszkodowania lub zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych od sygnalisty, który dokonał takiego zgłoszenia lub ujawnienia publicznego (art. 15).