Pracownik, który był niezdolny do pracy z powodu choroby przez okres dłuższy niż 30 dni, aby móc powrócić do pracy, musi poddać się kontrolnym badaniom lekarskim. Może podjąć pracę dopiero wtedy, gdy lekarz medycyny pracy potwierdzi jego zdolność do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Wątpliwości budzi dopuszczalność korzystania przez pracownika z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu długotrwałego zwolnienia lekarskiego. Niniejsze zagadnienie było przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego.

Z jednej strony, celem udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego jest zapewnienie mu wypoczynku od pracy. W czasie korzystania z urlopu wypoczynkowego pracownik nie świadczy pracy, a tylko do jej wykonywania niezbędna jest zdolność do pracy stwierdzona przez lekarza profilaktyka. Dlatego też wydawać by się mogło, że pracownik, który przed udzieleniem mu urlopu wypoczynkowego był niezdolny do pracy wskutek choroby przez okres dłuższy niż 30 dni, lecz niezdolność ta już się zakończyła, może korzystać z urlopu wypoczynkowego. Dopiero po jego zakończeniu, a przed dopuszczeniem do pracy, pracownik powinien zostać poddany badaniom kontrolnym i uzyskać orzeczenie lekarskie stwierdzające zdolność do dalszego świadczenia pracy na dotychczasowym stanowisku (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2011 r., II PK 240/10 oraz z dnia 20 marca 2008 r., II PK 214/07).

Z drugiej jednak strony, dopóki pracownik nie uzyska zaświadczenia o zdolności do pracy, nie można stwierdzić, że jest do niej zdolny. Nie można przecież udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego w okresie niezdolności do pracy. Takie też stanowisko przyjął Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 28 października 2009 r., II PK 123/09, z dnia 29 października 2007 r., II PK 54/07 oraz z dnia 18 maja 2006 r., III PK 26/06. To stanowisko jest częściej prezentowane przez Sąd Najwyższy. 

„W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2015 r., II PK 84/14, LEX nr 1746567, zaznaczono, że o ile w orzecznictwie wyrażany jest pogląd, że pracownik rozpoczynający urlop wypoczynkowy po zakończeniu okresu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, nie ma obowiązku przedstawienia orzeczenia o zdolności do pracy (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 marca 2008 r., II PK 214/07, OSNP 2009, nr 15-16, poz. 194, i z dnia 9 marca 2011 r., II PK 240/10, OSNP 2012 nr 9-10, poz. 113), o tyle nie budzi wątpliwości, że pracownik stawiający się do pracy po okresie niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni ma obowiązek poddania się kontrolnym badaniom lekarskim, na które zostanie skierowany przez pracodawcę w trybie art. 229 § 2 k.p. [kodeksu pracy] (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2004 r., I PK 541/03, OSNP 2005 nr 7, poz. 94). W judykacie tym zastrzeżono, że niezdolność do pracy wyłącza możliwość korzystania z urlopu zgodnie z jego przeznaczeniem, w związku z czym udzielenie urlopu w okresie niezdolności do pracy jest niedopuszczalne, także wówczas, gdy 13 pracownik wyraził na to zgodę (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1999 r., I PKN 350/99, OSNAPiUS 2001 nr 6, poz. 198 oraz z dnia 9 marca 2011 r., II PK 240/10, OSNP 2012 nr 9-10, poz. 113)” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2016 roku, sygn. III PK 9/16).