Skopiuj link
Wymiar urlopu wychowawczego i podział na części
Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Jednakże, zgodnie z przepisami obowiązującymi od 2 stycznia 2016 r., jest on udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Zmianie uległa zatem ostateczna granica, do której pracownik może wykorzystać urlop wychowawczy. Przed nowelizacją urlop wychowawczy mógł być wykorzystany do dnia, w którym dziecko kończyło 5 lat.
Urlop wychowawczy może zostać podzielony maksymalnie na 5 części. Novum stanowi natomiast uregulowanie przez ustawodawcę sposobu liczenia liczby części urlopu wychowawczego. W myśl art. 186 § 8 zdanie 2 k.p. liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o jego udzielenie.
Urlop wychowawczy dla obojga rodziców lub opiekunów
Dodany przez ustawę nowelizującą do Kodeksu pracy przepis art. 186 § 31 k.p. statuuje zasadę, iż urlop wychowawczy w wymiarze 36 miesięcy przysługuje łącznie obojgu rodzicom lub opiekunom dziecka. Zatem oboje rodzice lub opiekunowie dziecka mają prawo do urlopu wychowawczego w łącznym wymiarze 36 miesięcy.
Ustawodawca utrzymał w niezmienionym kształcie regulację art. 186 § 4 k.p., zgodnie z którym każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka. Tym samym maksymalny wymiar urlopu wychowawczego, z którego może skorzystać pracownik, wynosi 35 miesięcy. Jedynie w szczególnych wypadkach określonych w ustawie urlop wychowawczy w wymiarze 36 miesięcy przysługuje tylko jednemu rodzicowi lub opiekunowi. Katalog tych przypadków nie uległ zmianie.
Dotychczas obowiązujące przepisy ograniczały możliwość równoczesnego korzystania przez rodziców lub opiekunów dziecka z urlopu wychowawczego do 4 miesięcy. Ustawodawca odstąpił od tego ograniczenia stanowiąc w art. 186 § 6 k.p., iż z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice lub opiekunowie dziecka. Jednakże łączny wymiar urlopu wychowawczego nie może przekraczać przysługującego rodzicom łącznie wymiaru 36 miesięcy.
Ponadto ustawodawca skreślił § 3 art. 1862 k.p., czym pozbawił pracodawcę uprawnienia do wezwania pracownika do stawienia się w pracy w razie stwierdzenia, że z urlopu wychowawczego korzystają w tym samym czasie oboje rodzice lub opiekunowie dziecka.
Wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego
W myśl znowelizowanego art. 186 § 7 k.p. urlop wychowawczy udzielany jest na pisemny wniosek pracownika składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Jeżeli wniosek został złożony bez zachowania terminu, pracodawca udziela urlopu wychowawczego nie później niż z dniem upływu 21 dni od dnia złożenia wniosku (art. 186 § 71 k.p.).
Szczegółową treść wniosku oraz załączniki określa § 23 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. z 2015 r., poz. 2243).
Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika o udzielenie urlopu wychowawczego (art. 186 § 7 k.p.). Pracownik nie może zatem rozpocząć urlopu wychowawczego bez formalnej zgody pracodawcy.
W nowym stanie prawnym ustawodawca dopuścił możliwość cofnięcia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego. Pracownik może wycofać wniosek poprzez złożenie pracodawcy stosownego oświadczenia na piśmie, nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem urlopu (art. 186 § 7 in fine k.p.).
Ochrona przed wypowiedzeniem
Jedną ze znaczących zmian dokonanych przez ustawodawcę było doprecyzowanie zasad ochrony pracowników korzystających z urlopu wychowawczego.
Zgodnie ze znowelizowanym art. 1868 § 1 pkt 1 k.p. pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego – do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy z pracownikiem przebywającym na urlopie wychowawczym jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 1868 § 2 k.p.).
Ustawodawca uregulował również sytuację pracownika, który złożył wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego na więcej niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Z art. 1868 § 3 k.p. wynika, iż w przypadku złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego wcześniej niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu, szczególna ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy zaczyna obowiązywać na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
[email protected]
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta