Praca podczas urlopu wychowawczego
W świetle art. 1862 § 1 kodeksu pracy w czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Alternatywą dla tego rozwiązania jest możliwość obniżenia na wniosek pracownika jego wymiaru czasu pracy do połowy w okresie, w którym ma prawo do urlopu wychowawczego.
Skutki przekroczenia granicy…
Jak wynika z art. 1862 § 2 kodeksu pracy pracodawca może wezwać pracownika do stawienia się do pracy jeśli ustali, iż pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. W takim wezwaniu pracodawca musi wskazać termin powrotu, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie
W wyroku z dnia 25 marca 2011 r. (I OSK 2066/10, LEX nr 1079748) NSA stwierdził, iż „podjęcie zatrudnienia w okresie korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego jest dopuszczalne wyjątkowo wtedy, gdy nie doprowadzi do wyłączenia możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Ocena co do możliwości sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad dzieckiem musi odnosić się do czasu podjętej pracy, a nie do całego okresu urlopu wychowawczego.”.
Okoliczności wydania orzeczenia
Sprawa trafiła do NSA w związku z decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego utrzymującą w mocy decyzję organu I instancji skracającą okres pobierania świadczeń rodzinnych dla skarżącej. Organ pierwszej instancji uznał, że rodzaj podjętej przez zainteresowaną aktywności zawodowej (praca na ½ etatu) spowodował, iż nie sprawuje ona osobistej opieki nad dzieckiem. Zainteresowana podjęła bowiem pracę na stanowisku sekretarki w wymiarze 1/2 etatu, świadcząc pracę w siedzibie pracodawcy w godz. 8.00 – 12.00, nie mając w tym czasie kontaktu z dzieckiem, a zatem nie wykonując wobec dziecka żadnych czynności o charakterze opiekuńczym. Podobnie wypowiedziało się SKO, a mianowicie, iż okoliczności związane z pracą (jej charakter, wymiar, sposób wykonywania) świadczą o braku możliwości pogodzenia pracy z opieką nad dzieckiem
Z uzasadnienia NSA…
Istotą osobistej opieki jest to, że dla osoby korzystającej z urlopu wychowawczego zasadniczym, stałym i codziennym obowiązkiem jest zapewnienie dziecku niezbędnych środków bezpieczeństwa, utrzymania, rozwoju i wychowania, i to w takim zakresie, w jakim równoczesne sprawowanie opieki przez inne osoby jest zbędne. W konsekwencji należy przyjąć, że podjęcie zatrudnienia w okresie korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego jest dopuszczalne wyjątkowo wtedy, gdy nie doprowadzi do wyłączenia możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.