W odróżnieniu od umowy o pracę umowa o praktykę absolwencką nie jest umową, która generuje dla podmiotu organizującego praktykę znaczne obciążenia finansowe. Zgodnie z wolą ustawodawcy kwestia odpłatności praktyki została pozostawiona swobodzie stron, bowiem zgodnie z 2 ust. 1 ustawy praktyka może być odbywana odpłatnie lub nieodpłatnie. Na gruncie praktyki absolwenckiej nie istnieje w szczególności gwarancja minimalnego wynagrodzenia za pracę, jakie powinien otrzymać praktykant. Do tego należy dodać pewne preferencje związane ze obligatoryjnymi obciążeniami publicznoprawnymi związanymi z wypłatą świadczenia pieniężnego praktykantowi przez organizatora praktyki.
Wprowadzenie do porządku prawnego umowy o praktykę absolwencką oparte jest na założeniu, że umowa ta jest umową tymczasową, która ma nie tyle stabilizować zatrudnienie danej osoby, lecz raczej ułatwić młodym wejście na rynek pracy. Wynika to z tego, że zgodnie z ustawą umowy o praktykę absolwencką nie można zawrzeć na okres dłuższy niż 3 miesiące, a w przypadku zawarcia kilku umów pomiędzy praktykantem a tym samym podmiotem przyjmującym na praktykę łączny okres, na który zostają zawarte umowy również nie może przekraczać 3 miesięcy. Z tych względów ustawodawca dopuszcza pewien dualizm polegający łączeniu jednoczesnego odbywania praktyki absolwenckiej z posiadaniem statusu osoby bezrobotnej. Aby osiągnąć ten cel ustawodawca wprowadzając umowę o praktykę absolwencką zmienił jednocześnie ustawę z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy nadając nowe brzmienie art. 2 ust. 2. Zgodnie z jego aktualną treścią nie stanowi przeszkody do nabycia oraz posiadania statusu bezrobotnego m. in. odbywanie praktyki absolwenckiej na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (Dz. U. Nr 127, poz. 1052), jeżeli praktykant przedstawi właściwemu powiatowemu urzędowi pracy umowę o praktykę absolwencką.
Duże znaczenie dla umożliwienia faktycznego łączenia statusu praktykanta i bezrobotnego ma również zwolnienie praktykanta z obowiązku zgłaszania się do właściwego powiatowego urzędu pracy w wyznaczonym przez urząd terminie w celu przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy proponowanej przez urząd lub w innym celu wynikającym z ustawy i określonym przez urząd pracy, w tym potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy. Dodatkowo odbywanie praktyki absolwenckiej nie zawsze będzie oznaczało dla bezrobotnego utratę prawa do zasiłku. Zgodnie ze znowelizowanym art. 75 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zasiłek nie będzie przysługiwać wyłącznie tym bezrobotnym, którzy odbywając odpłatną praktykę absolwencką otrzymywać będą z tego tytułu miesięczne świadczenie pieniężnego w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę. W przypadku praktyk nieodpłatnych, jak również gdy miesięczne świadczenie pieniężne wynikające z praktyki będzie niższe bądź równe połowie minimalnego wynagrodzenia za pracę praktykant będzie mógł być uprawniony do otrzymywania zasiłku.