Skopiuj link
O ile przy przekroczeniu normy przeciętnej tygodniowej godziny nadliczbowe powstaną dopiero z chwilą zakończenia okresu rozliczeniowego, o tyle godziny nadliczbowe wynikające z przekroczenia normy dobowej powstają z upływem doby, w której nastąpiło przekroczenie dobowej normy czasu pracy bądź przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy. Ziszczenie wskazanych powyżej terminów powoduje powstanie po stronie pracownika prawa do opłacenia pracy w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, stosownym dodatkiem.
Alternatywą do opłacenia pracy w godzinach nadliczbowych jest rekompensata naturalna tj. udzielenie czasu wolnego w trybie prawem przepisanym. I tak art. 1512 § 1 Kodeksu pracy dopuszcza możliwość zrekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych w odpowiedzi na pisemny wniosek pracownika, w którym pracownik określi termin i wymiar udzielenia czasu wolnego. Ceną, jaką płaci pracownik, w zamian za uzyskanie czasu wolnego w dogodnym dla siebie czasie jest proporcja, według której następuje udzielenie czasu wolnego. Udzielenie czasu wolnego w trybie art. 1512 § 1 Kodeksu pracy pracownikowi uprawnia pracownika do czasu wolnego w tym samym wymiarze co czas przepracowany przez pracownika w godzinach nadliczbowych. W praktyce wiele wątpliwości rodzi kwestia terminu, w którym powinno pomiędzy pracodawcą a pracownikiem dokonać się uzgodnienie sposobu i terminu udzielenia czasu wolnego w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych.
Pomocne w tym zakresie może być stanowisko wyrażone przez Główny Inspektorat Pracy w piśmie z dnia 21 kwietnia 2009 r. (nr rej. GPP-306-4560-32/09/PE/RP), zgodnie z którym „pracodawca może zostać zwolniony z obowiązku finansowej rekompensaty przekroczeń dobowych (wypłaty dodatku za pracę godzinach nadliczbowych) jedynie wtedy, gdy przed terminem płatności wynagrodzenia za pracę przypadającym bezpośrednio po wystąpieniu godzin nadliczbowych z przekroczenia normy dobowej pracownik wystąpi z wnioskiem o udzielenie czasu wolnego bądź pracodawca skorzysta z możliwości przewidzianej w art. 1512 § 2 k.p. i oznaczy w grafiku pracownika termin udzielenia czasu wolnego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych”. W tym stanie rzeczy złożenie przez pracownika wniosku o udzielenie czasu wolnego powinno nastąpić przed terminem wypłaty wynagrodzenia za miesiąc, w którym wystąpiły godziny nadliczbowe wynikające z przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Zasada ta znajduje zastosowanie również w przypadku, gdy okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła praca w godzinach nadliczbowych nie uległ jeszcze zakończeniu.
