Szkoleniom wstępnym w zakresie instruktażu ogólnego należy poddać przed dopuszczeniem do wykonywania pracy:
– nowo zatrudnionego pracownika,
– studenta odbywającego u pracodawcy praktykę studencką,
– ucznia szkoły zawodowej zatrudnionego w celu praktycznej nauki zawodu.
Szkoleniom wstępnym w zakresie instruktażu stanowiskowego należy poddać przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku:
– pracownika zatrudnionego na stanowisku, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych,
– pracownika przenoszonego na stanowisko, o którym mowa wyżej,
– studenta odbywającego praktykę studencką,
– ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu.
Jak wynika z powyższego, pracodawca, co do zasady, ma obowiązek poddać pracownika szkoleniu wstępnemu – instruktażowi stanowiskowemu z zakresu bhp przed dopuszczeniem go do pracy na określonym stanowisku. Trudno sobie wyobrazić stanowisko, na którym pracownik nie byłby narażony na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych.
Częstym błędem pracodawców jest nie poddawanie szkoleniom wstępnym w zakresie instruktażu stanowiskowego studentów, którzy nie są zatrudnieni, a jedynie odbywających praktykę u danego pracodawcy. Osoby te, tak jak inni pracownicy, nabywając praktykę i ucząc się, są dopuszczani do pracy w warunkach narażenia na czynniki uciążliwe, szkodliwe, niebezpieczne, w jakich na co dzień świadczą pracę zatrudnieni pracownicy.
Pracodawcy zapominają także o ciążącym na nich obowiązku poddawania pracownika zatrudnionego na kilku stanowiskach, szkoleniom wstępnym z zakresu bhp w zakresie instruktażu stanowiskowego, na każdym stanowisku, na którym pracownik świadczy pracę, o ile oczywiście narażenie na czynniki środowiska pracy, na każdym z tych stanowisk kształtuje się odmiennie.
Należy pamiętać także o konieczności poddania pracownika świadczącego pracę na jednym stanowisku, ponownemu szkoleniu bhp w zakresie instruktażu stanowiskowego, w przypadku wprowadzenia na danym stanowisku zmian warunków techniczno-organizacyjnych, w szczególności zmian procesu technologicznego, zmian organizacji stanowisk pracy, wprowadzenia do stosowania substancji o działaniu szkodliwym dla zdrowia albo niebezpiecznym oraz nowych lub zmienianych narzędzi, maszyn i innych urządzeń. Instruktaż stanowiskowy ma wówczas przygotować pracownika do bezpiecznego wykonywania pracy w zmienionych warunkach.
Zasadą jest zatem, że pracodawca ma obowiązek poddać pracownika szkoleniom wstępnym z zakresu bhp przed dopuszczeniem go do pracy. Wyjątkowo jest zwolniony z tego obowiązku w sytuacji, gdy ponownie zatrudnia tego samego pracownika, bezpośrednio po ustaniu poprzedniego stosunku pracy, na tym samym stanowisku, które ów pracownik zajmował w ramach poprzedniej umowy.
Przesłanki, których kumulatywne wystąpienie zwalnia pracodawcę od poddania pracownika szkoleniom wstępnym z zakresu bhp są następujące:
a) ponowne zatrudnienie u danego pracodawcy,
b) bezpośrednio po ustaniu poprzedniego stosunku pracy,
c) na stanowisku, które pracownik zajmował w ramach poprzedniej umowy
o pracę wiążącej go z tym pracodawcą.