Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych niepełnosprawność to trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodująca niezdolność do pracy.
O niepełnosprawności orzekają:
- jako pierwsza instancja – powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności;
- jako druga instancja – wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Powiatowe/miejskie zespoły orzekają o niepełnosprawności, ale także o stopniu niepełnosprawności. Orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności stanowi podstawę do przyznania ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów.
Ustawodawca określił trzy stopnie niepełnosprawności:
- znaczny,
- umiarkowany,
- lekki.
Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych.
Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
W świetle przepisów Ustawy, osobą niepełnosprawną jest również osoba, która:
- posiada orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów (I, II, III) (art. 62 ust. 1 i 2 Ustawy),
- posiada orzeczenie o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (art. 62 ust. 3 Ustawy),
- posiadaj orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 5 Ustawy).