Stażysta nie może odrabiać dni wolnych w sobotę

Staż to szczególna forma aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych, przewidziana w przepisach ustawy z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2016 r., poz. 645 ze zm.) – dalej: „PromZatU”. Szczegółowe kwestie związane z tą instytucją regulują przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20.08.2009 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu przez bezrobotnych (Dz. U. Nr 142, poz. 1160) – dalej: „rozporządzenie”.

Staż jest rodzajem więzi prawnej łączącej trzy podmioty: stażystę, organizatora stażu oraz starostę powiatu. Celem stażu jest umożliwienie osobie bezrobotnej nabycia umiejętności praktycznych do wykonywania pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą (zob. art. 2 ust. 1 pkt 34 PromZatU).

Z racji odbywania stażu w przedsiębiorstwie organizatora stażu nie dochodzi do powstania stosunku pracy pomiędzy nim i stażystą. Ten ostatni zachowuje nadal status osoby bezrobotnej, choć jego pozycja prawna jest zbliżona do pracowników zatrudnianych przez organizatora stażu. Rozporządzenie narzuca bowiem obowiązek traktowania stażysty na równi z pracownikami organizatora stażu, na zasadach przewidzianych w art. 18^3a i nast. kodeksu pracy (zob. § 8 rozporządzenia).

Pod względem organizacji czasu pracy pozycja stażysty jest szczególna. W odróżnieniu od art. 129 kodeksu pracy, przepisy rozporządzenia przewidują sztywną tygodniową normę czasu pracy. Zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia, czas pracy bezrobotnego odbywającego staż nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a bezrobotnego będącego osobą niepełnosprawną zaliczoną do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności – 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo (zob. § 7 ust. 1 rozporządzenia).

Bezrobotny nie może odbywać stażu w niedziele i święta, w porze nocnej, w systemie pracy zmianowej ani w godzinach nadliczbowych. W wyjątkowych przypadkach, starosta może wyrazić zgodę na realizację stażu w niedzielę i święta, w porze nocnej lub w systemie pracy zmianowej, o ile charakter pracy w danym zawodzie wymaga takiego rozkładu czasu pracy (zob. § 7 ust 2 i 3 rozporządzenia).

Sztywna 40-godzinna norma tygodniowej sprawia, że nie jest dopuszczalne zorganizowanie pracy stażysty w taki sposób, aby w jednym tygodniu pracował on ponad 40 godzin kosztem odpowiedniego skrócenia jego normy tygodniowej w innym tygodniu tego samego okresu rozliczeniowego. Czas pracy stażysty w żadnym tygodniu okresu rozliczeniowego nie może przekraczać 40 godzin. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest zakaz zatrudniania stażystów w sobotę, która byłaby szóstym dniem pracy w danym tygodniu, jeżeli praca w tym dniu spowodowałaby, że wraz z godzinami przepracowanymi w ramach tego tygodnia liczba jego godzin pracy przekroczyłaby 40.   

Stażysta, którego dzienna norma czasu pracy wynosi 8 godzin może pracować w sobotę pod warunkiem, że organizator stażu wyznaczy mu dzień wolny na jeden z dni roboczych tego samego tygodnia.

Tym samym, pracodawca o którym mowa w zapytaniu nie powinien zatrudniać stażystów przez 6 dni w tygodniu od 16 do 22.05.2016 r. po 8 godzin dziennie, gdyż spowodowało to przekroczenie 40 godzinnej normy tygodniowej.

Oznacza to, że stosowanie praktyki odpracowywania dni wolnych w soboty, w sposób przedstawiony w zapytaniu, jest wykluczone w odniesieniu do stażystów.