Sposób wyliczenia wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy

Nabycie prawa do świadczeń rentowych z tytułu niezdolności do pracy uwarunkowane jest zaistnieniem łącznie następujących warunków:

1. wystąpieniem zdarzenia objętego ubezpieczeniem, tj. niezdolności do pracy;
2. posiadaniem wymaganego okresu ubezpieczeniowego;
3. wystąpieniem zdarzenia objętego ubezpieczeniem w okresie ubezpieczenia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od jego ustania;
4. brakiem ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub niespełnieniem warunków do jej uzyskania.

Ustawodawca przewidział 3 rodzaje rent z tytułu niezdolności do pracy:

• renta stała – jeżeli niezdolność do pracy jest trwała;
• renta okresowa – jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa; przysługuje przez okres wskazany w decyzji organu rentowego;
• renta szkoleniowa – jeśli ubezpieczony spełni warunki wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy i uzyska orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie; przyznawana jest na okres 6 miesięcy, a maksymalnie nie może przekroczyć 36 miesięcy.

Zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi:

1. 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, oraz
2. po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych;
3. po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych;
4. po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista osiągnąłby wiek emerytalny 60 lat.

Przy obliczaniu renty okresy, o których mowa w punktach 2-4 powyżej, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75% renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy (art. 62 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych).

Kwota bazowa wynosi 100% przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, w poprzednim roku kalendarzowym.

Natomiast renta szkoleniowa wynosi 75% podstawy wymiaru renty. Renta szkoleniowa nie może być niższa niż najniższa renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy. Renta szkoleniowa nie przysługuje w razie osiągania przychodu z tytułu działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bez względu na wysokość tego przychodu. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się zatrudnienie, służbę (o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4-6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych) lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie pozarolniczej działalności, jak również tych samych wykonywanych za granicą. Tak samo traktuje się również osoby wyłączone z obowiązku ubezpieczenia społecznego z tytułu ustalenia prawa do emerytury i renty lub wykonujących działalność niepodlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.