Skopiuj link
Odpowiedź:
Celem zwolnienia lekarskiego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem jest zapewnienie pieczy nad nim, w szczególności stworzenie warunków pozwalających na powrót dziecka do zdrowia. Wskazuje na to dyspozycja art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 372 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą.
Z przepisu tego wynika, iż zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:
- dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:
- nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2016 r. poz. 157), lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem,
- porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
- pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
- chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;
- innym chorym członkiem rodziny.
Przepis art. 32 ust. 1 ustawy opiekę określa jako „osobistą”.
W słowniku PWN słowo „osobiście” oznacza: we własnej osobie, nie korzystając z niczyjego pośrednictwa. W przepisie chodzi zatem o sytuację, w której pracownik sam, bez pośrednictwa innej osoby (np. pielęgniarki) sprawuje pieczę nad dzieckiem. Pogląd ten potwierdza art. 34 ustawy, w myśl którego zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny. Zasada ta nie dotyczy jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.
Konieczność zapewnienia osobistej opieki nad chorym dzieckiem nie oznacza, iż osoba sprawująca opiekę przez cały czas przebywać ma z dzieckiem. Dopuszczalne jest w tym czasie m.in. zrobienie niezbędnych zakupów.
Pracownik korzystający ze zwolnienia lekarskiego, w tym także wystawionego w celu zapewnienia opieki nad chorym dzieckiem, powinien pamiętać, iż może zostać skontrolowany m.in. co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem. Podmiotami uprawnionymi do przeprowadzenia kontroli są ZUS oraz płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych.
Kontrola prawidłowości wykorzystywania przez ubezpieczonych zwolnień lekarskich od pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny polega na ustaleniu, czy:
- ubezpieczony nie wykonuje pracy zarobkowej,
- ubezpieczony nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy niezgodnie z jego celem,
- poza ubezpieczonym nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, mogących zapewnić opiekę – przesłanka ta nie dotyczy sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat (§ 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz. U. z 1999 r., nr 65, poz. 743 z późń. zm), zwanego dalej rozporządzeniem).
W razie stwierdzenia w trakcie kontroli którejś z w/w okoliczności, kontrolujący sporządza protokół, w którym podaje, na czym polegało nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego od pracy. Protokół powinien zostać przedłożony ubezpieczonemu w celu wniesienia przez niego uwag (§ 9 rozporządzenia).
Wątpliwości, czy zwolnienie lekarskie od pracy wykorzystywane było niezgodnie z jego celem, rozstrzyga właściwa jednostka organizacyjna ZUS. W razie sporu wydaje ona decyzję, od której przysługują środki odwoławcze (§ 10 rozporządzenia).
