Niezdolność ubezpieczonego do pracy jest potwierdzana stosownym zaświadczeniem lekarskim. Wskazuje ono okres, w którym powinna nastąpić poprawa stanu zdrowia i przywrócenie zdolności do pracy.

W okresie zwolnienia lekarskiego ubezpieczony może co do zasady realizować potrzeby fizjologiczne, zaspokajać podstawowe potrzeby życiowe i podejmować działania sprzyjające rekonwalescencji. Jeżeli nie sprzeciwiają się temu zalecenia medyczne, może również podejmować podstawowe czynności życiowe, na przykład podstawowe zakupy spożywcze, zakupy leków oraz inne czynności mające na celu przyspieszenie powrotu do zdrowia (spacery, gimnastyka usprawniająca). Nie powinien jednak podejmować aktywności, które mogą negatywnie wpływać na jego rekonwalescencję.

Oceny stanu zdrowia ubezpieczonego może dokonywać wyłącznie lekarz. Dlatego też, aby pracownik mógł powrócić do pracy przed upływem okresu zwolnienia, lekarz musi ustalić, że odzyskał zdolność do wykonywania pracy. Ubezpieczony nie może tego zrobić jedynie w oparciu o własne odczucia. Samowolny powrót do pracy bez konsultacji medycznej może zostać bowiem oceniony jako niezgodne z celem zwolnienia lekarskiego, powodujące pozbawienie ubezpieczonego prawa do świadczeń.

Warto również pamiętać, że, jeżeli pracownik powraca do pracy po okresie krótszym niż 30 dni, to ani pracownik, ani pracodawca nie mają dodatkowych obowiązków. Jeżeli jednak nieobecność w pracy z powodu niezdolności do pracy była dłuższa niż 30 dni to pracownik musi być poddany badaniom kontrolnym (art. 229 § 2 Kodeksu pracy).