Przedsiębiorca może zatrudnić swojego współmałżonka w prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie ma przeciwwskazań, aby doszło do zawarcia umowy o pracę czy umowy zlecenia. W takim przypadku na gruncie prawa pracy i prawa podatkowego taką osobę traktuje się jak każdego innego pracownika. Odmienności mogą występować natomiast w zakresie ubezpieczeń społecznych.

W przypadku zawarcia umowy o pracę ustawodawca nakazuje zgłosić współmałżonka do ubezpieczeń w ZUS jako osobę współpracującą przy prowadzonej działalności gospodarczej. Wynika to z przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Na ich podstawie pracownikiem jest osoba pozostająca w stosunku pracy, pod warunkiem, że nie spełnia kryteriów dla osób współpracujących, określonych w ustawie. Natomiast osobami współpracującymi przy prowadzonej działalności są małżonkowie, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodzice, macocha i ojczym oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z osobą prowadzącą działalność we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu działalności. Należy przy tym pamiętać, że o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego nie decyduje jednak wyłącznie wspólny adres. Chodzi tu o wspólne zaspokajanie potrzeb życiowych i codziennych spraw, jak dzielenie posiłków, opłacanie świadczeń czy wspólne gospodarowanie dochodem. Małżonek przedsiębiorcy powinien zostać zgłoszony do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia 05 11, jeśli została z nim zawarta umowa o pracę lub świadczy pracę bezumownie.

Powyższe skutkuje tym, że składki należy opłacać od takiej samej podstawy jak w przypadku przedsiębiorcy, a nie od podstawy odpowiadającej przychodowi wynikającemu z zawartej umowy. Ponadto w przypadku osób współpracujących nie ma możliwości stosowania jakichkolwiek ulg w opłacaniu składek. Składki w pełnej wysokości obciążają przedsiębiorcę.