Opłacanie składki na ubezpieczenie zdrowotne pozwala na bezpłatne korzystanie z publicznej opieki zdrowotnej. Zobligowani do jej opłacania są między innymi pracownicy, zleceniobiorcy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i osoby z nimi współpracujące, a także wspólnicy spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej oraz w określonych przypadkach wspólnicy spółek kapitałowych.

Wysokość składki zdrowotnej może być uzależniona od wysokości osiąganych przychodów albo mieć charakter zryczałtowany. W przypadku osób, które osiągają przychody z tytułu działalności pozarolniczej znaczenie ma także wybrana przez te osoby forma opodatkowania. Składka ma charakter zryczałtowany dla osób, które osiągają przychody z tytułu udziału w spółkach, które nie są transparentne podatkowo (czyli spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jednoosobowej spółki akcyjnej).

W przypadku przedsiębiorcy, który osiąga przychody z tytułu więcej niż jednej pozarolniczej działalności gospodarczej (działalność jednoosobowa + spółka transparentna podatkowo – spółka cywilna/jawna/partnerska), w których stosuje taką samą formę opodatkowania, to w każdym przypadku należy opłacać tylko jedną składkę zdrowotną ustaloną według zasad przewidzianych dla tej formy opodatkowania. Jeżeli przedsiębiorca jest opodatkowany według skali podatkowej lub liniowo to sumuje dochody uzyskane z każdej działalności, a następnie wylicza składkę stosując właściwy wskaźnik (odpowiednio 9% lub 4,9%). Jeżeli korzysta z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych to wartość przychodów, według których ustala się „widełki” składki zdrowotnej, również powinna zostać zsumowana ze wszystkich działalności. W sytuacji, gdy przedsiębiorca z różnych działalności osiąga przychody opodatkowane na różnych zasadach (np. zasady ogólne + ryczałt) to zapłaci tyle składek, ile form opodatkowania wybrał.

Jeżeli przedsiębiorca osiąga przychody wyłącznie z tytułu udziału w spółce (komandytowej, jednoosobowej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, jednoosobowej spółce akcyjnej bądź jednoosobowej prostej spółce akcyjnej) to opłaca składkę w wysokości 9% liczonej od podstawy wymiaru stanowiącej 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w czwartym kwartale minionego roku. Przy czym w sytuacji, gdy uczestniczy w kilku spółkach to jest zobowiązany do opłacania składki zdrowotnej we wskazanej wysokości odrębnie od każdej spółki.

Nieco inaczej sytuacja wygląda, jeżeli podmiot jest przedsiębiorcą i osiąga przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, a ponadto jest wspólnikiem w spółce komandytowej, komandytowo-akcyjnej lub jednoosobowej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, jednoosobowej spółce akcyjnej albo jednoosobowej prostej spółce akcyjnej. W takim przypadku opłaca dwie składki zdrowotne. Jedną – z tytułu działalności gospodarczej – na ogólnych zasadach, w zależności od wybranej formy opodatkowania oraz drugą – zawsze jedną składkę z tytułu udziału w spółce, niezależnie od liczby spółek, w których jest wspólnikiem.