29 czerwca 2024 roku wejdzie w życie ustawa zmieniająca kodeks pracy w zakresie ochrony pracowników przed działaniem czynników rakotwórczych lub mutagenów. Na jej podstawie do katalogu takich substancji dodano substancje reprotoksyczne. Przedmiotowa nowelizacja została opublikowana w Dzienniku Ustaw 14 czerwca 2024 roku.

Reforma obejmuje art. 222 § 1 kodeksu pracy. Do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagenów dodane zostały czynniki reprotoksyczne. Nowe brzmienie tego przepisu jest następujące: „w razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu, mutagennym lub reprotoksycznym, pracodawca zastępuje te substancje chemiczne, ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosuje inne dostępne środki ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Ponadto, zmiana przepisów pozwoli na zmianę wydanego na podstawie art. 222 § 3 kodeksu pracy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy. Będą w nim zawarte substancje oraz szczegółowe warunki ochrony pracowników i zasad monitorowania ich stanu zdrowia.

Warto przypomnieć, że substancja reprotoksyczna, to substancja lub mieszanina, która spełnia kryteria klasyfikacji jako czynnik działający szkodliwie na rozrodczość kategorii 1A lub 1B, określony w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 1272/2008. W tych kategoriach mieszczą się między innymi: toluen, styren, etoksyetanol, nitrobenzen, tlenek węgla, bisfenol A, estry kwasy ftalowego, metale (np. ołów, kadm, chrom, nikiel, rtęć, metylortęć) i ich związki.

Uchwalenie ustawy zmieniającej kodeks pracy w omawianym zakresie jest efektem implementacji do polskiego systemu prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/431 zmieniającej dyrektywę 2004/37/WE, która rozszerza wykaz szkodliwych czynników o substancje reprotoksyczne.