Chorobą zawodową jest choroba wymieniona w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana narażeniem zawodowym, czyli działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy (art.  235(1)kodeksu pracy).

Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych (art. 235² kodeksu pracy). Ustawodawca przewidział szczegółową procedurę, która jest niezbędna dla stwierdzenia choroby zawodowej pracownika.

Jeśli u ubezpieczonego objętego ubezpieczeniem wypadkowym zostanie stwierdzona choroba zawodowa, w wyniku której stanie się on niezdolny do pracy, to  przysługuje mu prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Ustawodawca przewidział je w treści art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

„Renta z tytułu niezdolności do pracy stanowi długookresowe, pieniężne świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego, finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z funduszu wypadkowego” (Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Komentarz, red. dr hab. Krzysztof Walczak).

Warunkiem przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową jest istnienie niezdolności do pracy oraz kwalifikowana przyczyna wystąpienia tej niezdolności w postaci choroby zawodowej. Aby organ rentowy przyznał prawo renty z tytułu choroby zawodowej, lekarz orzecznik ZUS bądź komisja lekarska ZUS musi stwierdzić częściową bądź całkowitą niezdolność do pracy w związku z chorobą zawodową. W tym celu ubezpieczony musi złożyć do ZUS wniosek o przyznanie renty (formularz ERN). Do niego należy dołączyć:

• zaświadczenie o stanie zdrowia wystawione nie wcześniej niż miesiąc przed złożeniem wniosku,
• decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej wydaną przez państwowego inspektora sanitarnego,
• wywiad zawodowy (formularz OL-10),
• informację o okresach składkowych i nieskładkowych (formularz ERP-6),
• dokumenty potwierdzające okresy pracy i zasiłku chorobowego,
• dokumenty potwierdzające wysokość osiąganego wynagrodzenia.

Dokumentację można złożyć osobiście w placówce ZUS, wysłać pocztą albo za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS.