Rekompensowanie pracy nadliczbowej świadczonej w wolną sobotę

W przypadku opisanym w zapytaniu oddzielnie należy zrekompensować przekroczenie normy dobowej (dobowe godziny nadliczbowe), czyli pracę świadczoną od 9 do 13 godziny i oddzielnie fakt pracy w sobotę (od 1 do 8 godziny), będącą dniem wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy.

Dobowe godziny nadliczbowe (w analizowanym przypadku było ich 5) należy zrekompensować na zasadach określonych w art. 151² KP. Zgodnie z tym przepisem, w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca, na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze (czyli w skali 1:1) czasu wolnego od pracy. Oznacza to, że za 5 godzin nadliczbowych pracodawca może udzielić pracownikowi 5 godzin czasu wolnego od pracy w uzgodnionym z nim terminie. Dokonywana w ten sposób rekompensata polegać będzie na tym, że pracownik pewnego dnia np. o 5 godziny wcześniej zakończy pracę lub o 5 godziny później ją rozpocznie.

Rekompensata dobowych godzin nadliczbowych czasem wolnym może nastąpić również z inicjatywy pracodawcy. Przy czym w takim przypadku następuje ona w skali 1:1,5, czyli za 5 dobowych godzin nadliczbowych pracownik otrzyma od pracodawcy 7,5 godziny wolnego do końca okresu rozliczeniowego.

W razie zrekompensowania dobowych godzinach nadliczbowych czasem wolnym (na wniosek pracownika lub z inicjatywy pracodawcy), pracownikowi nie przysługuje dodatek do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, lecz jedynie samo wynagrodzenie za pracę.

Jeżeli jednak pracownik do końca miesiąca, w którym wystąpiły dobowe godziny nadliczbowe (w analizowanym przypadku będzie to listopad 2015 r.) nie złożył wniosku o ich zrekompensowanie czasem wolnym, ani też czas wolny nie został udzielony z inicjatywy pracodawcy, to w zamian za 5 przepracowanych godzin nadliczbowych pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie wraz z 50% dodatkiem (zob. art. 151¹ § 1 pkt 2 KP).

Natomiast rekompensata pracy świadczonej w sobotę w granicach dobowej normy czasu pracy (praca świadczona do 8-ej godziny) odbywać się będzie na zasadach określonych w art. 151³ KP. Zgodnie z tym przepisem, pracownikowi, który wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym.

To jedyna forma rekompensaty przewidziana tym przepisem. Przyczyną usprawiedliwiającą nieudzielenie dnia wolnego w trybie art. 151³ KP  mogą być wyłącznie okoliczności wskazujące na brak obiektywnych możliwości zastosowania tej formy rekompensaty, np. przypadek, gdy dzień harmonogramowo wolny od pracy, w którym była świadczona praca był ostatnim dniem okresu rozliczeniowego albo przypadek, w którym po wykonaniu pracy w takim dniu pracownik korzystał z usprawiedliwionej nieobecności w pracy do końca okresu rozliczeniowego, przez co nie było możliwe udzielenia innego dnia wolnego.

Nieusprawiedliwione okolicznościami nieudzielenie dnia wolnego w zamian za pracę świadczoną w dniu wolnym od pracy z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy może zostać uznane za wykroczenie zagrożone karą grzywny od 1.000 do 30.000 złotych (zob. art. 281 pkt 5 KP) [Por. stanowisko Głównego Inspektor Pracy z dnia 17.11.2010 r. w/s wykonywania pracy w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (GPP-501-4560-83-1/10/PE/RP)].     

Nieoddanie innego dnia wolnego w zamian spowoduje, że w analizowanym przykładzie powstanie 8 godzin nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej, które powinny wówczas zostać zrekompensowane poprzez wypłatę wynagrodzenia wraz ze 100% dodatkiem za każdą godzinę pracy w tym dniu (zob. art. 151¹ § 2 KP).

Przeczytaj również: „Rekompensowanie dobowych godzin nadliczbowych oraz pracy w wolną sobotę”.