Skopiuj link
Ustawa ma na celu ograniczenie zatrudnienia w części jednostek wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, zwiększenie efektywności wykonywania zadań przez zmiany w strukturze zatrudnienia oraz stworzenie możliwości obniżenia kosztów funkcjonowania administracji publicznej.
Ustawa znajdzie obligatoryjne zastosowanie do osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy w:
1) państwowych jednostkach budżetowych,
2) Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
3) Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych,
4) Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
5) Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
6) Narodowym Funduszu Zdrowia,
7) Państwowym Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
8) Agencji Mienia Wojskowego,
9) Agencji Nieruchomości Rolnych,
10) Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
11) Agencji Rezerw Materiałowych,
12) Agencji Rynku Rolnego,
13) Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości,
14) Wojskowej Agencji Mieszkaniowej.
W ramach racjonalizacji zatrudnienia nastąpi zmniejszenie zatrudnienia w wymienionych jednostkach o co najmniej o 10 % liczby ich etatów w stosunku do średniej liczby etatów pracowników w jednostce, ustalonej na podstawie liczby etatów na dzień 30 czerwca 2010 r. oraz liczby etatów na dzień wejścia w życie ustawy.
Ustawa nakazuje jednak średnią liczbę etatów (stanowiącą podstawę do określenia wysokości zmniejszenia zatrudnienia) pomniejszyć o:
1) osoby zajmującej kierownicze stanowisko państwowe;
2) kierownika jednostki niebędącego osobą zajmującą kierownicze stanowisko państwowe;
3) głównego księgowego jednostki, głównego księgowego części budżetowej, której dysponentem jest wojewoda, oraz głównego księgowego części budżetowej, której dysponentem jest minister albo kierownik urzędu centralnego;
4) audytora wewnętrznego jednostki;
5) pełnomocnika do spraw ochrony informacji niejawnych jednostki;
6) pracownika służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz pracownika zatrudnionego w jednostce przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań tej służby;
7) pracownika objętego szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy wynikającą z art. 39 Kodeksu pracy, pod warunkiem że ochroną tą był objęty w dniu wejścia w życie ustawy;
8) pracownika zatrudnionego w jednostce organizacyjnej podległej ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych mającej siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie umowy o pracę zawartej zgodnie z prawem państwa przyjmującego;
9) pracownika, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych;
10) pracownika będącego społecznym inspektorem pracy.
Ustawa poprzez zmniejszenie zatrudnienia nakazuje rozumieć: rozwiązanie z pracownikiem stosunku pracy, w tym z pracownikiem posiadającym prawo do emerytury lub renty, niezawarcie z pracownikiem kolejnej umowy o pracę, w przypadku umowy zawartej na okres próbny, umowy zawartej na czas określony lub umowy zawartej na czas wykonania określonej pracy, obniżenie wymiaru czasu pracy pracownika z jednoczesnym proporcjonalnym zmniejszeniem wynagrodzenia za pracę, jak również inne niż określone powyżej przypadki ustania stosunku pracy.
W celu realizacji postanowień ustawy kierownik jednostki powinien opracować kryteria wyboru pracowników, które mają zastosowanie do zmniejszenia zatrudnienia w ramach racjonalizacji zatrudnienia w danej jednostce, przy czym kryteria te powinny zostać podane do wiadomości pracowników tej jednostki w sposób przyjęty w tej jednostce, a także udostępnia w Biuletynie Informacji Publicznej.
O proponowanym sposobie przeprowadzenia zmniejszenia zatrudnienia kierownik jednostki zawiadamia na piśmie również zakładowe organizacje związkowe działające w tej jednostce, przy czym zakładowa organizacja związkowa może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania takiego zawiadomienia, przekazać kierownikowi jednostki opinię dotyczącą proponowanego sposobu przeprowadzenia zmniejszenia zatrudnienia. Jeśli w danej jednostce nie prowadzą działalności organizacje związkowe wskazane powyżej uprawnienia przysługiwać będą przedstawicielom pracowników wyłonionym w trybie przyjętym w tej jednostce.
Podkreślenia wymaga, że ustawa w znacznej mierze liberalizuje zasady rozwiązywania stosunku pracy w stosunku do rozwiązań przyjętych w Kodeksie pracy i ustawach szczególnych. Zgodnie z art. 9 ust. 6 ustawy przy wypowiadaniu pracownikom stosunków pracy w ramach racjonalizacji zatrudnienia nie stosuje się procedury konsultacji zamiaru wypowiedzenia umowy na czas nie określony z organizacją związkową (art. 38 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy). W świetle rozwiązań przyjętych w ustawie przy wypowiadaniu pracownikom stosunków pracy w ramach racjonalizacji zatrudnienia nie stosuje się przepisów odrębnych dotyczących szczególnej ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy oraz ustalających szczególne przesłanki lub warunki nawiązywania lub rozwiązywania stosunku pracy (za wyjątkiem pracowników objętych ochroną w oparciu o art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, oraz pracowników będących społecznymi inspektorami pracy, w okresie objęcia szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy).
Pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem w ramach racjonalizacji zatrudnienia, przysługiwać będzie odprawa pieniężna w wysokości:
1) jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony w danej jednostce krócej niż 2 lata;
2) dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony w danej jednostce od 2 do 8 lat;
3) trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony w danej jednostce ponad 8 lat.
Zgodnie z postanowieniami ustawy zakończenia racjonalizacji zatrudnienia powinno nastąpić w terminie do dnia 1 stycznia 2012 r.
