Skopiuj link
Zmiany dokonywane w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 1 ) mają na celu realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 maja 2010 r. (sygn. akt P 29/08). Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność art. 24 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z art. 32 w związku z art. 64 ust. 2 Konstytucji. Art. 24 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych reguluje sprawy związane z nieopłaceniem przez płatnika (ubezpieczonego) składek lub opłaceniem ich w zaniżonej wysokości, ale również z opłaceniem przez płatnika (ubezpieczonego) składek nienależnych. ZUS może żądać zapłacenia nieopłaconych składek, płatnik może żądać zwrotu składek zapłaconych nienależnie.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego na podstawie art. 24 ust. 7 ustawa w sposób nieuzasadniony różnicuje poziom ochrony praw majątkowych poszczególnych kategorii płatników składek, którzy opłacili nienależną Zakładowi składkę.
W związku z powyższym ustawa zawiera zmiany, które prowadzą do tego, aby wyeliminować to zróżnicowanie płatników składek (art. 1 pkt 1 lit. e).
Ustawa wprowadza jednakowe zasady ochrony praw majątkowych płatników składek i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwestii dochodzenia roszczeń z tytułu składek ubezpieczeniowych. Zgodnie z ustawą nienależnie opłacone składki będą ulegały przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o kwocie nienależnie opłaconych składek. W przypadku braku zawiadomienia, będzie się liczył dzień opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne przez płatnika.
Ustawa wprowadza jeszcze jedną przesłankę do zawieszenia biegu terminu przedawnienia należności z tytułu składek w przypadku, gdy Zakład wyda decyzję ustalającą obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek opłacenia składek. W takim przypadku bieg tego terminu ulega zawieszeniu od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna (art. 1 pkt 1 lit. c).
Ponadto w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zostanie uchylony przepis, zgodnie z którym zwrotu nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne nie można dochodzić, jeżeli od dnia ich opłacenia upłynęło 5 lat aby skorelować te przepisy ze zmianami wprowadzonymi do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 3).
Zmiany w ustawie o emeryturach pomostowych prowadzą do tego, że odpis stanowiący przychód ZUS ze środków zgromadzonych w Funduszu Emerytur Pomostowych, ustalany corocznie w ustawie budżetowej nie będzie już zatwierdzany przez Prezesa Rady Ministrów (art. 4 pkt 1), a także określają, że projekt rocznego planu finansowego FEP jak również roczne sprawozdanie z wykonania planu finansowego FEP będzie opiniowane przez Radę Nadzorczą Zakładu i przedkładane ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego natomiast roczne sprawozdanie finansowe FEP będzie opiniowane przez biegłego rewidenta, wybieranego przez Radę Nadzorczą Zakładu i również przedkładane ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego. Na podstawie przepisów przejściowych, przepisy ustawy dotyczące zawieszenia biegu terminu przedawnienia wynikające z art. 1 pkt 1 lit. b i c będą miały zastosowanie do należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, nieopłaconych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, jeżeli nie upłynął jeszcze termin ich dochodzenia, a także w przypadku gdy okoliczności uzasadniające zawieszenie biegu terminu przedawnienia wystąpiły przed dniem wejścia w życie ustawy (art. 5 ust. 1 i 2). Nowe zasady dotyczące nienależnie opłaconych składek będą miały zastosowanie do składek nienależnie opłaconych przed dniem wejścia w życie ustawy jeżeli nie upłynął jeszcze termin dochodzenia ich zwrotu oraz będą miały zastosowanie zasady zawieszenia biegu terminu przedawnienia gdy okoliczności uzasadniające zawieszenie wystąpiły przed dniem wejścia w życie ustawy (art. 5 ust. 3 i 4).
Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.