Badania profilaktyczne pracowników można podzielić na:
- wstępne badanie lekarskie,
- okresowe badanie lekarskie,
- kontrolne badanie lekarskie.
Wstępne badania lekarskie pracownik powinien odbyć jeszcze przed rozpoczęciem pracy. Orzeczenie lekarskie jest niezbędne dla stwierdzenia braku przeciwwskazań do wykonywania pracy danego rodzaju przez pracownika. Zgodnie z art. 229 § 1 kodeksu pracy wstępnym badaniom lekarskim podlegają:
- osoby przyjmowane do pracy,
- pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.
Nie ma natomiast obowiązku przeprowadzenia wstępnych badań lekarskich dla osób:
- przyjmowanych ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą;
- przyjmowanych do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.
Dodatkowo, jeżeli dana osoba pozostaje jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą, również nie ma konieczności kierowania jej na badania wstępne. Jest to możliwe po przedstawieniu przez pracownika aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Ponadto nowy pracodawca musi stwierdzić, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy. Nie ma to również zastosowania w przypadku osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.