Prawem do pierwszego urlopu pracownika żądzą odrobinę inne zasady niż te, które kształtują reguły nabywania prawa do kolejnych urlopów wypoczynkowych. Generalnie w zależności od stażu pracy, pracownikowi po przepracowaniu pierwszego roku pracy przysługuje odpowiednio:
- 20 dni urlopu – przy stażu pracy krótszym niż 10 lat,
- 26 dni urlopu – przy stażu pracy wynoszącym co najmniej 10 lat.
„Od 1.1.2004 r. prawo do pierwszego w życiu zawodowym urlopu wypoczynkowego pracownik nabywa "z dołu" z upływem miesiąca pracy. Wymiar tego urlopu wynosi 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku (czyli 1,66 dnia). Prawo do dalszych urlopów w roku kalendarzowym, w którym pracownik podjął pracę po raz pierwszy w życiu nabywane jest również "z dołu", po każdym miesiącu pracy, aż do końca tego roku kalendarzowego. Wymiar każdego z tych urlopów wynosi 1/12 urlopu przysługującego pracownikowi po przepracowaniu roku. Takie zasady nabywania prawa do urlopu dotyczą jednak wyłącznie roku kalendarzowego, w którym pracownik podejmuje pracę po raz pierwszy w życiu (por. A. Wypych-Żywicka, Kilka uwag, s. 18). W następnym roku kalendarzowym pracownik ten – na odmiennych już zasadach – nabędzie prawo do tzw. kolejnego urlopu wypoczynkowego.” (Kodeks pracy. Komentarz, red. prof. dr hab. Wojciech Muszalski, dr hab. Krzysztof Walczak).
W związku z tym, że urlop udzielany jest w wymiarze godzinowym to za jeden przepracowany miesiąc pracy pracownikowi przysługuje w wymiarze 1/12 z 20 dni (zazwyczaj), czyli 1 i 2/3 dnia, co przy założeniu 8-godzinnego dnia pracy wynosi 1 dzień 5 godzin i 20 minut.
„Warunek przepracowania jednego miesiąca odnosi się do okresu pozostawania pracownika w zatrudnieniu, a nie do okresu faktycznego wykonywania pracy. Należy do niego zatem wliczać okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy (np. niezdolności do pracy) przypadające w okresie zatrudnienia, a także okresy pozostawania bez pracy, za które pracownikowi przywróconemu do pracy z powodu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub jej rozwiązania bez wypowiedzenia przyznano w myśl art. 51 § 1 oraz art. 57 § 4 KP wynagrodzenie.” (Kodeks pracy. Regulacje Covid-19 w prawie pracy. Komentarz, red. prof. dr hab. Arkadiusz Sobczyk)
Bez względu na to, ile miesięcy pracownik przepracował w pierwszym roku kalendarzowym pracy zawodowej, w następnym roku kalendarzowym nabywa on już prawo do kolejnego urlopu. W przypadku kolejnych urlopów nabywa się go „z góry” – jeżeli w dniu 1 stycznia następnego roku pracownik pozostaje w stosunku pracy, prawo do kolejnego urlopu wypoczynkowego przysługuje z chwilą rozpoczęcia tego roku kalendarzowego.