Skopiuj link
Ustawa o pracownikach samorządowych zawiera m. in. fragmentaryczną regulację czasu pracy takich pracowników, natomiast w sprawach nieuregulowanych mocą art. 43 ust. 1 ustawy o pracownika samorządowych odsyła do odpowiednich przepisów Kodeksu pracy. Ustawa o pracownikach samorządowych wprowadza dodatkowo dość szczególne zasady rekompensowania pracy nadliczbowej stanowiąc w art. 42 ust. 4, że pracownikowi samorządowemu za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje, według jego wyboru, wynagrodzenie albo czas wolny w tym samym wymiarze, z tym że wolny czas, na wniosek pracownika, może być udzielony w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego zakończeniu. Jednocześnie ustawa o pracownikach samorządowych nie określa w żaden sposób zasad rekompensowania pracy wykonywanej przez pracownika samorządowego w dniu wolnym od pracy. Taki stan prawny rodzi więc pytanie o to czy rekompensata zdarzenia polegającego na przyjściu pracownika samorządowego do pracy w niedzielę (co przy stałym rozkładzie czasu pracy wywoła skutek w postaci powstania pracy nadliczbowej) rodzi jego uprawnienie do świadczeń z tytułu pracy nadliczbowej czy też obliguje pracodawcę do udzielenia takiemu pracownikowi dnia wolonego od pracy (w trybie określonym w Kodeksie pracy)?
Przedmiotowa kwestia była ostatnio przedmiotem rozważań Komisji Prawnej Głównego Inspektoratu Pracy, która w stanowisku z dnia 20 maja 2010 r. opowiedziała się za stosowaniem do pracowników samorządowych, na mocy odesłania zawartego w art. 43 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych, uregulowań wynikających z art. 15111 Kodeksu pracy. W świetle przywołanego stanowiska ustawa z dnia 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych nie określa zasad rekompensaty pracy świadczonej w niedzielę lub święto, natomiast zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 5 Kodeksu pracy, przepisy Kodeksu pracy mają zastosowanie do wszystkich pracowników z wyjątkiem przypadków, gdy stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne. Ustawę o pracownikach samorządowych należy uznać za przepis szczególny w odniesieniu do Kodeksu pracy, który nie zawiera przepisów określających normy czasu pracy oraz systemy czasu pracy. Jak wynika ze stanowiska „w praktyce oznacza to, że ustalanie systemów czasu pracy pracowników samorządowych odbywa się na zasadach określonych w Kodeksie pracy, z uwzględnieniem norm czasu pracy, czyli 8 godzin na dobę i średnio 40 godzin w tygodniu w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy”. Gwarancją zapewnienia pracownikowi przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy jest odpowiednia liczba dni wolnych od pracy w okresie rozliczeniowym. Kodeks pracy jako dni wolne ustanawia niedziele oraz święta określone odrębnymi przepisami (ustawa z 18.01.1951 r. o dniach wolnych od pracy), a praca w te dni może być wykonywana tylko w przypadkach i na warunkach określonych w ustawowych przepisach prawa pracy lub w przepisach wykonawczych do nich.
Jak tłumaczy stanowisko „dopuszczenie pracy w niedziele czy święta ma znaczenie dla rozkładu czasu pracy, nie wpływa natomiast na liczbę dni wolnych od pracy przysługujących pracownikowi w okresie rozliczeniowym”. W tym kontekście należy zwrócić uwagę, że art. 147 Kodeksu pracy w każdym systemie czasu pracy pracownikom zapewnia się łączną liczbę dni wolnych od pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym odpowiadającą co najmniej liczbie niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy przypadających w tym okresie.
Skoro zaś ustawa o pracownikach samorządowych nie określa zasad rekompensaty pracy w niedziele lub święta, to zgodnie z dyspozycją art. 43 ust. 1 ustawy stosować będziemy odpowiednie przepisy Kodeksu pracy. Odpowiednią regulację w tym zakresie zawiera art. 15111 Kodeksu pracy.
Zatem pracownikowi samorządowemu, który wykonywał pracę w niedzielę lub święto, pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy:
1) w zamian za pracę w niedzielę – w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli, a w razie braku możliwości wykorzystania dnia wolnego w tym terminie – do końca okresu rozliczeniowego,
2) w zamian za pracę w święto – w ciągu okresu rozliczeniowego.
W świetle omawianego stanowiska „w przypadku nieudzielenia dnia wolnego w terminach wskazanych w punktach 1 i 2 pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 1511 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, za każdą godzinę pracy w niedzielę lub święto, a dodatek rekompensuje nieudzielenie innego dnia wolnego w zamian za pracę w niedzielę czy święto”.