Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 9 i 9b ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby pobierające zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy oraz osoby pobierające stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych i niepozostawania w zatrudnieniu.
Natomiast zgodnie z art. 13 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych bezrobotni podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym do dnia utraty prawa do zasiłku.
Ponadto na mocy art. 12 ust. 1 i 2 tej ustawy podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych.
W myśl art. 18 ust. 4 pkt 3 i 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bezrobotnych – stanowi kwota zasiłku, świadczenia integracyjnego lub stypendium, a podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia osób pobierających stypendium na podstawie wyżej wymienionych przepisów stanowi kwota tego stypendium. Stosownie do art. 4 pkt 9 powołanej ustawy za przychód należy rozumieć także przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego, stypendium wypłacanych bezrobotnym.
Zgodnie z § 2 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2008 r. nr 78, poz. 465 ze zm.) płatnik składek w imiennym raporcie miesięcznym oraz deklaracji rozliczeniowej uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego wypłat -od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy -stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
Zatem dla celów ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne istotna jest wypłata lub postawienie do dyspozycji powyższych świadczeń bezrobotnym. Tym samym za miesiąc, w którym nastąpiła wypłata lub postawienie do dyspozycji świadczenia powinny być rozliczone i opłacone składki na ubezpieczenia społeczne.