Skopiuj link
Zgodnie z uchwałą: „Pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy (art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst : Dz. U. z 2007 r. Nr 4, poz. 74 ze zm.)” (sygn. akt II UZP 6/09).
Stan faktyczny, nad którym wyrokował sąd przedstawiał się następująco: pracownik A był zatrudniony w podmiocie X, na rzecz którego wykonywał pracę podmiot Y. Pracownik A równolegle z zatrudnieniem w podmiocie X wykonywał pracę w podmiocie Y (w oparciu o umowę o dzieło).
Ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych w sposób odmienny od przepisów prawa pracy definiuje pojęcie pracownika. W rozumieniu ustawy za pracownika uważa się bowiem także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Zwraca uwagę, że w rozumieniu wskazanego przepisu stosunkiem pracy jest zarówno wykonywanie pracy na podstawie jednej z wymienionych umów prawa cywilnego, przez osobę, która umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, jak i wykonywanie pracy na podstawie jednej z tych umów przez osobę, która umowę taką zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
Sąd w uzasadnieniu przywołanej na wstępie uchwały zwrócił uwagę, że „nawet, gdy osoba ta (pracownik) zawarła umowę o dzieło z osobą trzecią, to pracę w jej ramach wykonuje faktycznie dla swojego pracodawcy (uzyskuje on rezultaty jego pracy). Można też wskazać, że art. 8 ust. 2a dotyczy z reguły takiej pracy wykonywanej na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz pracodawcy, która mogłaby być świadczona przez jej wykonawcę w ramach stosunku pracy z tym pracodawcą, z tym, że musiałby on wówczas przestrzegać przepisów o godzinach nadliczbowych, powierzeniu pracownikowi do wykonywania pracy innej niż umówiona (art. 42 § 4 k.p.) i innych ograniczeń i obciążeń wynikających z przepisów prawa pracy.”
Skutkiem specyficznego zdefiniowania pojęcia pracownika w ustawie systemowej w art. 8 ust. 2a jest objęcie takiej osoby obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym. W związku z tym osoba ta podlega obowiązkowi zgłoszenia do wymienionych ubezpieczeń społecznych, a obowiązek ten spoczywa na płatniku składek. Realizacja tego obowiązku nastręcza jednak w praktyce wiele kłopotów w sytuacji, gdy umowa cywilnoprawna została zawarta nie z pracodawcą, lecz z osobą trzecią świadczącą pracę na jego rzecz. W tym stanie faktycznym rodzi się bowiem wątpliwość kto powinien być płatnikiem składek w stosunku do osoby wykonującej pracę na rzecz pracodawcy w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią.
Zdaniem sądu pracodawca, ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu stosunku pracy, powinien zsumować wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej z wynagrodzeniem ze stosunku pracy. W ocenie sądu „obowiązek taki spoczywa na pracodawcy zarówno, gdy płatnikiem składek jest podmiot, będący stroną stosunku uzasadniającego objęcie obowiązkiem ubezpieczenia – pracodawca, zleceniodawca, jak również, gdy umowa cywilnoprawna została zawarta z innym podmiotem (osobą trzecią), lecz praca w jej ramach jest wykonywana na rzecz pracodawcy”.
Sąd zwrócił uwagę, że uwzględnienia w podstawie wymiaru składek z tytułu stosunku pracy przychodu uzyskiwanego z tytułu umowy cywilnoprawnej nie jest w stanie dokonać osoba trzecia, będąca zamawiającym (zlecającym) w umowie cywilnoprawnej zawartej z pracownikiem. W tym stanie rzeczy sąd uznał, że płatnikiem składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu umowy o dzieło jest pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z osobą trzecią.