Polski ustawodawca zdecydował się wydłużyć uproszczenie procedury ustalenia rezydencji podatkowej obywateli Ukrainy, którzy przybyli do naszego kraju w wyniku działań wojennych, do 31 grudnia 2025 roku. Służy to zniwelowaniu negatywnych skutków podatkowych dla osób, które opuściły Ukrainę, uciekając przed wojną.

Zagadnienie to reguluje art. 52zr ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią: „w przypadku osób fizycznych, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa¹, spełnienie warunku określonego w art. 3 ust. 1a pkt 1 w okresie od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 31 grudnia 2025 r. stwierdza się na podstawie pisemnego oświadczenia tej osoby o posiadaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodka interesów życiowych)”.

Przed wprowadzeniem takiej regulacji rezydencję podatkową obywateli Ukrainy ustalało się tak samo jak wszystkich innych cudzoziemców. W tym zakresie stosuje się art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią obowiązkom podatkowym w Polsce podlegają co do zasady te osoby, które mają tutaj miejsce zamieszkania (rozumiane jako centrum interesów życiowych) albo przebywają w naszym kraju dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Do osób niespełniających żadnego z wskazanych wyżej warunków, a osiągających przychody na terytorium Polski stosuje się zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 20%. Takie rozwiązanie jest mniej korzystne niż w przypadku polskich rezydentów.

Obywatel Ukrainy, chcąc skorzystać z przywołanej regulacji, składa płatnikowi oświadczenie o przeniesieniu swojego ośrodka interesów życiowych do Rzeczypospolitej Polskiej od dnia przyjazdu do Polski, na skutek czego uzyskuje status polskiego rezydenta podatkowego i będzie mógł korzystać z takich samych zasad podatkowych jak rezydenci. Niezłożenie oświadczenia będzie natomiast skutkować utrzymaniem statusu nierezydenta podatkowego do czasu spełnienia jednego z warunków wymienionych w art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

[¹] Art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa Ustawa określa szczególne zasady zalegalizowania pobytu obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, oraz obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy wraz z najbliższą rodziną z powodu tych działań wojennych przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ilekroć w ustawie jest mowa o obywatelu Ukrainy, rozumie się przez to także nieposiadającego obywatelstwa ukraińskiego małżonka obywatela Ukrainy, małoletnie dziecko zarówno obywatela Ukrainy jak i małżonka obywatela Ukrainy, o ile przybyli oni na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa i nie są obywatelem polskim ani obywatelami innych niż Rzeczpospolita Polska państw członkowskich Unii Europejskiej.