Skopiuj link
Nowy projekt przewiduje, iż pracownik (w tym także zleceniobiorca i wykonawca dzieła) będzie mógł raz w tygodniu wykonywać nieodpłatny test w kierunku COVID-19. Stanowi o tym art. 3 ust. 1 projektu: „W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, jeżeli jest to niezbędne do przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się COVID-19 w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy, pracodawca może żądać od pracownika, w terminie wyznaczonym z wyprzedzeniem nie krótszym niż 48 godzin, nie częściej niż raz w tygodniu, podania informacji o posiadaniu negatywnego wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2 wykonanego nie wcześniej niż 48 godzin przed jego okazaniem.” Ponadto projektodawcy zastrzegli, iż pracownik, który nie przedstawił pracodawcy wyniku testu będzie traktowany na równi z osobą, która w ogóle nie poddała się badaniu. Co ważne w projekcie nie pojawia się rozróżnienie sytuacji osób zaszczepionych, ozdrowieńców i niezaszczepionych.
Projekt określa także podstawę prawną i zasady przetwarzania danych osobowych w postaci wyników testów.
Dodatkowo projektodawcy przewidzieli bardzo kontrowersyjną konstrukcję. Pracownik, u którego zostało potwierdzone zakażenie SARS-CoV-2 i który ma uzasadnione podejrzenie, że do zakażenia doszło w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy, może złożyć pracodawcy wniosek o wszczęcie postępowania w przedmiocie świadczenia odszkodowawczego z tytułu zakażenia wirusem SARS-CoV-2 przysługującego od pracownika, który nie poddał się testowi diagnostycznemu w kierunku SARS-CoV-2.
Pracownik może wystąpić z takim wnioskiem w terminie 2 miesięcy od dnia zakończenia izolacji, izolacji w warunkach domowych albo hospitalizacji z powodu COVID-19. We wniosku powinien wskazać:
- okoliczności uzasadniające to, że do zakażenia doszło w miejscu wykonywania pracy oraz
- osoby, z którymi miał kontakt w tym miejscu w okresie poprzedzającym zakażenie, nie dłuższym niż 7 dni.
Pracodawca powinien zweryfikować, czy wśród osób wymienionych przez wnioskodawcę znajdowały się osoby, które nie poddały się wymaganym testom. Jeżeli potwierdzi taką okoliczność powinien niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni, przekazać wniosek pracownika zakażonego wirusem SARS-CoV-2 do wojewody właściwego ze względu na miejsce wyznaczone do wykonywania pracy wraz z listą pracowników, którzy nie poddali się testowi diagnostycznemu w kierunku SARS-CoV-2, a zostali wskazani przez pracownika zakażonego wirusem SARS-CoV-2 jako osoby, z którymi pracownik ten miał kontakt.
Następnie wojewoda, na podstawie takiego wniosku wszczyna postępowanie w przedmiocie świadczenia odszkodowawczego z tytułu zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Datą wszczęcia postępowania jest dzień doręczenia wniosku pracownika wojewodzie. Przyznanie świadczenia odszkodowawczego nastąpi w drodze decyzji. Osoba, na którą zostanie nałożony obowiązek zapłacenia odszkodowania może złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Wysokość świadczenia odszkodowawczego ma wynosić równowartość 5-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu złożenia wniosku przez pracownika. W przypadku dwóch lub większej liczby pracowników obowiązanych do uiszczenia świadczenia odszkodowawczego z tytułu zakażenia wirusem SARS-CoV-2, w decyzji określa się, że świadczenie to jest uiszczane w częściach równych.
Podstawowe wątpliwości co do racjonalności omówionego wyżej projektu budzi możliwość wykazania, iż do zakażenia doszło w miejscu wykonywania pracy, w wyniku kontaktu z innym pracownikiem. Trudno uchwytny jest przecież moment zakażenia. Nie będzie pewności, że pracownicy, którzy nie poddali się testom są źródłem zakażenia innego pracownika.
Niewątpliwie przyjęcie takie rozwiązanie będzie wywoływać wysokie ryzyko, iż odpowiedzialność za zakażenie innego pracownika zostanie nałożona na niewłaściwą osobę. Ponadto w analizowanej sytuacji wręcz niemożliwe jest ustalenie związku przyczynowo-skutkowego, który przecież co do zasady leży u podstaw odpowiedzialności odszkodowawczej. Przedstawiając omawiany projekt politycy jedynie odsuwają istniejący problem. Tak naprawdę to pracodawca jako podmiot odpowiedzialny za stan BHP w miejscu pracy, powinien mieć instrumenty do kontrolowania ryzyka rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2. Jednak nadal nie przewidziano dla pracodawców jakichkolwiek możliwości stosowania sankcji wobec pracowników odmawiających poddawaniu się testom lub szczepieniom.
Omawiany projekt został skierowany do pierwszego czytania w Komisji Zdrowia, która zebrała się we wtorek, 1 lutego 2022 roku. Komisja przedstawiła Sejmowi wniosek o odrzucenie ustawy w całości. W godzinach wieczornych we wtorek (1 lutego 2022 roku) Sejm poparł tą rekomendację i zagłosował za odrzuceniem tego projektu.
Magdalena Jeziorska
radca prawny