Odprawa pieniężna z tytułu zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracownika w sytuacjach nietypowych

Uprawnienia pracownika w przypadku niewypłacania wynagrodzenia

Uprawnienie pracownika do terminowego otrzymywania wynagrodzenia za pracę w prawidłowej wysokości jest jego fundamentalnym prawem, co wynika zarówno z przepisów kodeksu pracy (m.in. art. 22 § 1, art. 78, art. 80 kodeksu pracy), jak z orzecznictwa SN (np. wyrok z 10 maja 2012 r., sygn. akt II PK 220/11). Niewypełnienie przez pracodawcę tego obowiązku, nałożonego m.in. w art. 94 pkt 5 kodeksu pracy, może skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą. Zgodnie bowiem z art. 55 § 1¹ kodeksu pracy pracownik może rozwiązać umowę o pracę w bez zachowania okresu wypowiedzenia także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. Warunkiem jest jednak „ciężkość” naruszenia.

Możliwość „rezygnacji” z zatrudnienia po przejęciu przez nowego pracodawcę

W świetle art. 23¹ § 4 kodeksu pracy pracownik może bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem, rozwiązać stosunek pracy z nowym pracodawcą. Ustawodawca przewiduje jednak ograniczenia czasowe, a mianowicie uprawnienie to przysługuje pracownikowi przez 2 miesięcy od dnia przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie powoduje dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.

Odprawa z tytułu zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracownika

W sytuacji, w której następuje ustanie zatrudnienia wywołane przyczynami leżącymi wyłącznie po stronie pracodawcy, pracownikowi przysługuje stosowna odprawa pieniężna. W świetle bowiem art. 8 ustawy z dnia 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jedno-, dwu- lub trzymiesięcznego wynagrodzenia w zależności od stażu pracy w danym zakładzie pracy.

Uchwała SN z 18.06.2009 r. (III PZP 1/09)

W sprawie prawa do odprawy w sytuacji odmowy przyjęcia warunków w sytuacji przejęcia zakładu wypowiedział się Sąd Najwyższy i uznał, iż „rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 23¹ § 4 Kodeksu pracy nie uprawnia do nabycia odprawy pieniężnej, o której mowa w art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, chyba że przyczyną rozwiązania stosunku pracy była poważna zmiana warunków pracy na niekorzyść pracownika”.

Orzeczenie Sądu Najwyższego III PZP 4/15

Sąd Najwyższy zajął się również kwestią, czy rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika na podstawie art. 55 § 1 (1) kodeksu pracy uprawnia do nabycia prawa do odprawy pieniężnej, o której mowa w art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników? W swojej uchwale z dnia 02.07.2015 r. uznał, iż „rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika na podstawie art. 55 § 1¹ k.p. z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec pracownika uprawnia pracownika do nabycia prawa do odprawy pieniężnej, o której mowa w art. 8 w związku z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód rozwiązania stosunku pracy”.