Skopiuj link
Istotą urlopu „na żądanie” jest umożliwienie pracownikowi skorzystania z prawa do urlopu w razie zaistnienia szczególnych okoliczności, które powodują, iż w danym czasie pracownik nie może świadczyć pracy. Zgodnie z wyrokiem SN z dnia 28.10.2009 r. (sygn. akt II PK 123/09, publik. LEX 551056) obowiązek udzielenia urlopu "na żądanie" nie ma jednak charakteru bezwzględnego, a pracodawca może odmówić żądaniu pracownika ze względu na szczególne okoliczności, które powodują, że jego zasługujący na ochronę wyjątkowy interes wymaga obecności pracownika w pracy. Może np. chodzić o sytuację, która byłaby sprzeczna z zasadą dbałości o dobro i mienie pracodawcy (art. 100 § 2 pkt 2 Kodeksu pracy).
Warto jednak zauważyć, że konsekwencją odmowy udzielenia omawianego urlopu może być odpowiedzialność pracodawcy za wykroczenie przeciwko prawom pracownika przewidziana w art. 282 §1 pkt 2 Kodeksu pracy. Zgodnie z tym artykułem, kto wbrew obowiązkowi nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniża wymiar tego urlopu podlega karze grzywny. Odmawiając udzielenia urlopu na żądanie pracodawca powinien więc zastanowić się, czy zachodzą ku temu wystarczające przesłanki, gdyż może ponieść konsekwencje swojego działania.
„Wniosek o udzielenie urlopu "na żądanie" (art. 1672 k.p.) powinien być zgłoszony najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, jednak do chwili przewidywanego rozpoczęcia pracy przez pracownika według obowiązującego go rozkładu czasu pracy” (wyrok SN z dnia 15.11.2006 r. sygn. akt I PK 128/06 publik. OSNP 2007/23-24/346). Pracownik może oczywiście uczynić to wcześniej. Jak wynika z przywołanego powyżej wyroku SN regulamin pracy albo przyjęta u pracodawcy praktyka zakładowa (zwyczaj) mogą przewidywać późniejsze zgłoszenie wniosku o udzielenie urlopu "na żądanie". Biorąc pod uwagę powyższe wydaje się, że optymalnym postępowaniem będzie zgłoszenie wniosku o udzielenie urlopu „na żądanie” w terminie umożliwiającym pracodawcy prawidłowe zorganizowanie procesu pracy, przed rozpoczęciem pracy, zgodnie z obowiązującym pracownika rozkładem czasu pracy w danym dniu.
Ustawodawca nie precyzuje sposobu zgłoszenia przez pracownika żądania udzielenia urlopu. W związku z powyższym pracownik może to uczynić osobiście, telefonicznie, mailem, faksem. Najlepszą formą będzie jednak forma pisemna, gdyż w przypadku ewentualnego sporu pracownik będzie mógł wykazać fakt udzielenia mu urlopu.
Warto zaznaczyć, że w ciągu roku kalendarzowego pracownik ma prawo tylko do 4 dni urlopu na żądanie. Szczególny charakter i regulacja prawna tego urlopu przemawia za wyłączeniem zasady proporcjonalnego udzielania go pracownikowi. Omawiany urlop ma więc stały wymiar przypisany do roku kalendarzowego. Nie jest zależny od liczby pracodawców z którymi pracownik pozostaje w stosunkach pracy w danym roku ani też od tego czy pracownik pozostaje w zatrudnieniu przez cały rok kalendarzowy czy też przez jego część. W związku z powyższym, istotne jest, aby w świadectwach pracy pracodawcy umieszczali informację o liczbie dni urlopu wykorzystanego w tym trybie. Informacja ta jest niezbędna do ustalenia przysługujących pracownikowi uprawnień.
Zobacz szkolenia: