Skopiuj link
Ochrona przedemerytalna
Art. 39 k.p. statuuje ochronę pracowników w wieku przedemerytalnym przed rozwiązaniem umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracodawcę. Ochrona obejmuje pracowników, którym brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
Wprowadzenie ochrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę osób w wieku przedemerytalnym wynika ze względów praktycznych. Utrata zatrudnienia na kilka lat przed emeryturą wiąże się z poważnymi kłopotami ze znalezieniem nowej pracy. W ocenie wielu pracodawców osoby w wieku przedemerytalnym nie są tak atrakcyjnymi pracownikami, jak młodzi ludzie.
Ochrona z art. 39 k.p. dotyczy wyłącznie wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę. Nie obejmuje swoim zakresem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia oraz w wyniku porozumienia stron, a także rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem dokonanym przez pracownika. Przysługuje ona wyłącznie osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Dla skorzystania z niej nie ma znaczenia rodzaj umowy o pracę, na podstawie której zatrudniony jest pracownik, oraz wymiar etatu.
Dla ustalenia zakresu ochrony z art. 39 k.p. istotne znaczenie ma data osiągnięcia przez pracownika wieku przedemerytalnego. Od tej daty liczy się okres w którym obowiązuje ochrona z art. 39 k.p. Wiek emerytalny określa art. 24 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 887 z późn. zm.). W ciągu kilku ostatnich lat przepis ten był przedmiotem dwóch istotnych zmian. Na podstawie ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r., poz. 637), zwanej dalej ustawą z 2012 r., wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn został zrównany i podwyższony do 67 roku życia. Natomiast ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.
z 2017 r. poz. 38), zwana dalej ustawą nowelizującą, przewiduje obniżenie wieku emerytalnego do 60 roku życia dla kobiet i 65 roku życia dla mężczyzn. Wejdzie ona w życie z dniem 1 października 2017 r. W związku z obniżeniem wieku emerytalnego ustawa nowelizująca przewiduje modyfikację zakresu ochrony przedemerytalnej.
Osoby korzystające z ochrony przedemerytalnej w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej
Art. 28 ustawy nowelizującej stanowi, iż pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy objęci są ochroną przedemerytalną, a także osoby, które byłyby objęte taką ochroną, jeżeli w tym dniu pozostawałyby w stosunku pracy, korzystają z ochrony stosunku pracy od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej do osiągnięcia wieku emerytalnego zgodnie z dotychczas obowiązującymi zasadami. Inaczej mówiąc, pracownicy, którzy w dniu 1 października 2017 r. korzystać będą z ochrony z art. 39 k.p., lub osoby, które byłyby objęte taką ochroną, jeżeli w tym dniu pozostawałyby w stosunku pracy, nadal korzystać będą z ochrony przedemerytalnej. Trwa ona od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej do dnia osiągnięcia wieku emerytalnego zgodnie z zasadami wprowadzonymi ustawą z 2012 r. Tym samym dla znacznej grupy pracowników zostanie wydłużona ochrona przedemerytalna. W pewnych przypadkach obejmować ona będzie nie tylko okres przed uzyskaniem wieku emerytalnego, ale także okres po jego osiągnięciu.
Osoby nie korzystające z ochrony przedemerytalnej w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej
Wydłużenie ochrony przedemerytalnej przewiduje także art. 29 ustawy nowelizującej. Z przepisu tego wynika z niego, iż pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej nie są objęci ochroną stosunku pracy wynikającą z art. 39 k.p., a także osoby, które w tym dniu nie są pracownikami, jeżeli osiągną wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 60 lat i dla mężczyzn 65 lat przed upływem 4 lat od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, podlegają ochronie stosunku pracy, o której mowa w rzeczonym przepisie, przez okres 4 lat, licząc od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Ochrona obejmuje również okres po osiągnięciu przez te osoby wieku 60 lat przez kobiety i wieku 65 lat przez mężczyzn.
Ratio legis rozszerzenia ochrony przedemerytalnej
Rozszerzając ochronę przewidziana w art. 39 k.p. również na okres po osiągnięciu wieku emerytalnego, ustawodawca kierował się ochroną praw nabytych. W związku z podwyższeniem wieku emerytalnego na podstawie ustawy z 2012 r. okres trwania ochrony przedemerytalnej uległ przesunięciu. Czas jej trwania ustalany był bowiem przy uwzględnieniu wieku emerytalnego określonego rzeczoną ustawą. Natomiast zmiana przepisów dokonana ustawą nowelizującą ma ten skutek, że przesunięciu ulegają granice ochrony przedemerytalnej. Zaczyna się ona i kończy wcześniej niż to wynikało z przepisów zmienionych ustawą z 2012 r. Gdyby nie regulacja art. 28 i 29 ustawy nowelizującej ochrona przedemerytalna zostałaby skrócona o czas, o jaki pracownik szybciej może przejść na emeryturę.
Radca Prawny
Dominika Zarzycka-Dudek
[email protected]
Masz pytanie? Napisz do naszego Eksperta