Co do zasady płatnik ma obowiązek odprowadzać składki na Fundusz Pracy za ubezpieczonych, którzy osiągają wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż minimalne. W przeciwnym wypadku oraz przy zaistnieniu okoliczności ściśle wskazanych przez ustawodawcę taki obowiązek nie powstanie. 

Zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy przysługuje między innymi w stosunku do pracowników, którzy powrócili z urlopów związanych z rodzicielstwem – macierzyńskich, rodzicielskich czy wychowawczych udzielonych przez pracodawcę. Wynika to z art. 104a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z treścią tego przepisu: „Pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne nie opłacają składek na Fundusz Pracy za zatrudnionych pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego”. Jednak trzeba pamiętać, że o udzieleniu urlopu związanego rodzicielstwem można mówić tylko w przypadku stosunku pracy. W konsekwencji, należy przyjąć, że przywołane zwolnienie nie będzie miało zastosowania w stosunku do osób wykonujących umowy zlecenia. Nie mają one bowiem prawa do urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego, choć nabywają prawo do zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia lub przyjęcia dziecka na wychowanie. Co ważne, obowiązkowo składki te będą należne z tytułu umowy zlecenia również w przypadku, gdy po urlopie związanym z rodzicielstwem powróci pracownik, z którym pracodawca zawarł dodatkowo umowę zlecenia.

Zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy po powrocie z urlopów związanych z rodzicielstwem przysługuje płatnikowi w okresie 36 miesięcy, poczynając od następnego miesiąca po miesiącu, w którym nastąpił powrót z udzielonego urlopu.