Przybliżając obowiązki wynikające z ustawy o emeryturach pomostowych należy na wstępie zdefiniować pojęcie pracy w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze. Ustawa za prace w szczególnych warunkach uznaje prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku.
Z kolei za prace o szczególnym charakterze ustawa uznaje prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się. Katalog rodzajów takich prac zawarto w załączniku nr 2 do ustawy.
Pracodawcy, u których zatrudnieni pracownicy wykonują prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, są zobowiązani z początkiem nowego roku do:
1. opłacania składki za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
2. opracowania i prowadzenia wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
3. opracowania i prowadzenia ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
4. przekazywania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych informacji o liczbie stanowisk pracy, na których jest wykonywana praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
5. przekazywania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych informacji o pracownikach umieszczonych w ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.