Pracodawca ma obowiązek dbać o bezpieczeństwo i zdrowie pracowników. Musi zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, realizując przy tym szereg obowiązków przewidzianych dla niego przez ustawodawcę. Wśród nich mieści się także zapewnienie profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników.

Zgodnie z art. 229 § 4 kodeksu pracy pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Badania profilaktyczne mają służyć temu, aby pracownik nie wykonywał pracy, której nie powinien wykonywać z przyczyn zdrowotnych.

W ramach profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników pracodawca powinien:

1. kierować pracowników na badania profilaktyczne pracowników, które można podzielić na:

– wstępne badanie lekarskie,

– okresowe badanie lekarskie,

– kontrolne badanie lekarskie;

2. podejmować działania zmierzające do zapobiegania chorobom zawodowym i chorobom związanym z wykonywaną pracą;

3. dostarczać nieodpłatne posiłki i napoje profilaktyczne.

Dodatkowo pracodawca ma obowiązek przeprowadzenia i udokumentowania oceny ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy. Jej celem jest określenie zagrożeń występujących w środowisku pracy, które mogą wywołać uraz lub pogorszenie stanu zdrowia pracownika, możliwości usunięcia lub zminimalizowania tych zagrożeń, a jeżeli nie jest to możliwe to wskazanie środków ochronnych właściwych w celu ograniczenia ryzyka związanego z zagrożeniami. Pracodawca ma obowiązek zapoznać pracownika z oceną ryzyka zawodowego na danym stanowisku przed rozpoczęciem pracy, a w razie potrzeby przekazać mu również środki ochrony indywidualnej.

Kolejnym elementem zaliczanym do profilaktycznej ochrony zdrowia pracowników jest obowiązek przeprowadzania szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Co do zasady, zgodnie z art. 94 pkt 4 i art. 237³ kodeksu pracy, pracodawca jest zobowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy, a także przeprowadzać okresowe szkolenia w tym zakresie. Takie szkolenia odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy. Wśród nich należy wyróżnić:

– szkolenie wstępne:

• instruktarz ogólny,

• instruktarz stanowiskowy,

– szkolenia okresowe.