Skopiuj link
W wyjątkowych sytuacjach życiowych osoby aktywne zawodowo muszą otoczyć osobistą opieką chorych członków najbliższej rodziny. Jeżeli podlegają ubezpieczeniu chorobowemu, mogą skorzystać z prawa do zasiłku opiekuńczego.
Zasiłek ten przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:
1. dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:
- nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. z 2021 r. poz. 75), lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem,
- porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
- pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
2. chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;
2a) chorym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat;
2b) dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat w przypadku:
- porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
- pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
3. innym chorym członkiem rodziny.
Powyższą regulację ustawodawca zawarł w art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa. Co do zasady przebywanie na zwolnieniu lekarskim z tytułu opieki nad chorym dzieckiem ma służyć zapewnieniu nad nim opieki, głównie w takim celu, aby dziecko mogło powrócić do pełni sił. Trzeba pamiętać, iż skorzystanie z zasiłku opiekuńczego jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku, gdy poza ubezpieczonym nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, którzy mogliby zapewnić dziecku opiekę. Zasada ta nie dotyczy jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat (art. 34 ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa).
Oczywiście przywołana w przepisie „konieczność osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem” nie może być rozumiana jako ciągłe, nieprzerwane, przebywanie z dzieckiem. Dopuszczalne jest w tym czasie wykonywanie zwykłych czynności życiowych, jednak trzeba mieć przy tym na względzie, że nie może to stawać w kolizji ze sprawowaniem opieki. Dodatkowo pracownik, który przebywa na zwolnieniu lekarskim z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, musi pamiętać, że może zostać poddany kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia. W tym zakresie podmiotami uprawnionymi są Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy wypłacają zasiłki, czyli tacy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych.
Zgodnie z § 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich: kontrola prawidłowości wykorzystywania przez ubezpieczonych zwolnień lekarskich od pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny polega na ustaleniu, czy:
- ubezpieczony nie wykonuje pracy zarobkowej,
- ubezpieczony nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy niezgodnie z jego celem,
- poza ubezpieczonym nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, mogących zapewnić opiekę; nie dotyczy to sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.
Więcej na temat kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego >>> tutaj