Ubezpieczony, który chce ubiegać się o przyznanie mu świadczeń emerytalno-rentowych, musi w pierwszej kolejności złożyć stosowny wniosek w tym zakresie. Nie musi tego robić, jeżeli zachodzą przypadki, kiedy emerytura jest przyznawana z urzędu. Co do zasady wniosek składa się ubezpieczony samodzielnie na piśmie lub ustnie w organie rentowym. Możliwe jest również skorzystanie z Platformy Usług Elektronicznych ZUS.

Ustawodawca dopuszcza możliwość działania w zakresie złożenia wniosku o przyznanie świadczenia także innych podmiotów. W imieniu ubezpieczonego może wystąpić:

• pełnomocnik zainteresowanego, osoba upoważniona przez zainteresowanego,
• przedstawiciel ustawowy osoby uprawnionej lub jej opiekun prawny albo faktyczny,
• pracodawca ubezpieczonego (płatnik składek).

Oprócz złożenia wniosku, art. 125 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nakłada na pracodawcę (płatnika składek) szereg obowiązków w zakresie świadczeń emerytalno-rentowych pracowników, takich jak:

1. współdziałanie z pracownikiem w gromadzeniu dokumentacji niezbędnej do przyznania świadczenia;

2. wydawanie pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczeń niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości;

3. przygotowanie wniosku o emeryturę i przedłożenie go za zgodą pracownika organowi rentowemu nie później niż na 30 dni przed zamierzonym terminem przejścia pracownika na emeryturę, z uwzględnieniem art. 182 (zgodnie z treścią tego przepisu osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r., do których nie stosuje się art. 46-47, 50, 50a oraz 50e, zgłaszają wnioski o emeryturę bezpośrednio w organie rentowym);

4. przygotowanie wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy (za zgodą pracownika) i przedłożenie go organowi rentowemu na 30 dni przed ustaniem prawa do zasiłków chorobowych;

5. bezzwłoczne poinformowanie rodziny po śmierci pracownika o warunkach uzyskania renty rodzinnej, przygotowania wniosku o rentę i przedłożenia go organowi rentowemu.