Jak wybrać przedstawiciela pracowników?

Kiedy potrzebny jest przedstawiciel?

Jako przykładowe regulacje kodeksowe można wskazać:

• art. 9¹ § 1: porozumienie o zawieszeniu stosowania w całości lub w części przepisów prawa pracy określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy,
• art. 67⁶ § 2: warunki stosowania telepracy określa pracodawca w regulaminie, po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy;
• art. 13⁹ § 3: wprowadzenie przerywanego systemu czasu pracy,
• art. 150§ 3: przedłużony okres rozliczeniowy lub ruchomy czas pracy;
• art. 151⁷ § 3: wykaz prac szczególnie niebezpiecznych albo związanych z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym pracowników pracujących w nocy;
• art. 237^11a § 1 odnoszący się do konsultacji wszystkich działań związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności wymienionych w powołanym przepisie.

Jak wybrać przedstawiciela?

Przedstawiciele pracowników, co jest oczywiste, są wybierani tylko w zakładach pracy, w których nie działają związki zawodowe. Aktualnie obowiązujące przepisy nie wskazują jednak trybu, w jakim mają być oni wyłonieni spośród załogi. Ustawodawca w tych regulacjach odsyła do „trybu przyjętego przez pracodawcę”.

Mając powyższe na uwadze należałoby stwierdzić, iż zasady wyboru przedstawicieli pracowników powinny zostać określone w prawie wewnątrzzakładowym. W zakładach pracy zatrudniających powyżej 20 pracowników będzie to regulamin pracy. Zgodnie bowiem z art. 104¹ § 1 kodeksu pracy regulamin pracy określa prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z porządkiem w zakładzie pracy. Katalog postanowień, które mogą znaleźć się w regulaminie pracy, jest otwarty. U pracodawców zatrudniających mniej niż 20 pracowników tryb wyboru może zostać ustalony w obwieszczeniu lub innym dokumencie, który niewątpliwie należy podać do wiadomości pracowników.

Wydaje się, iż dokonując stosownych zapisów w regulaminie pracy lub innym akcie prawa wewnątrzzakładowego należałoby określić tryb wyboru przedstawicieli, okres na jaki zostaną wybrani oraz uprawnienia takich przedstawicieli. Powyższe elementy nie są wprost wymagane przepisami prawa powszechnego, niemniej jednak ze względów dowodowych warto je umieścić w prawie wewnątrzzakładowym.

Czy wystarczy jeden przedstawiciel?

Przeglądając powołane powyżej artykuły kodeksu pracy wymagające przedstawicielstwa pracowniczego należy stwierdzić, iż ustawodawca używa określenia: „z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u tego pracodawcy”. Forma współpracy co do zasady jest dwojaka: porozumienie lub konsultacja. Niemniej jednak żaden z przepisów nie stanowi o jednym przedstawicielu załogi. Celowym więc wydaje się przyjęcie, iż spełnieniem prawnego wymogu będzie wybranie więcej niż jednego przedstawiciela pracowników.