Gdy pracownik przyjdzie do pracy w „sobotę”

Podkreślenia wymaga, że porównując art. 1513 Kodeksu pracy do regulacji traktujących o udzieleniu dnia wolnego w zamian za pracę w niedzielę lub święto, termin udzielenia dnia wolnego w zamian za pracę w dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy musi zostać uzgodniony z pracownikiem.

Naruszenie przez pracodawcę przedstawionej powyżej regulacji jest co do zasady wykroczeniem z art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy. W praktyce jednak dość często występują sytuacje, w których pracodawca nie ma faktycznej możliwości realizacji nałożonego na niego przez ustawodawcę obowiązku udzielenia dnia wolnego od pracy. Do takich sytuacji będziemy zaliczać:

• powierzenie pracy w dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, który jest ostatnim dniem okresu rozliczeniowego bądź też następują po nim już tylko dni wolne od pracy;
• po wykonaniu pracy w dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy pracownik przez pozostałą część okresu rozliczeniowego jest nieobecny w pracy (np. niezdolność do pracy spowodowana chorobą);
• pracodawca nie doszedł z pracownikiem do porozumienia w kwestii terminu udzielenia dni wolnego od pracy w zamian z pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy.

W każdej z przedstawionych powyżej sytuacji pracodawcy nie można więc przypisać odpowiedzialności wykroczeniowej z art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy.

W praktyce w takich sytuacjach, gdy nie nastąpi udzielenie dnia wolnego w okresie rozliczeniowym, dojdzie najczęściej do przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy tj. za czas pomiędzy pierwszą a ósmą godziną pracy w dniu wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy pracownik będzie uprawniony do otrzymania oprócz normalnego wynagrodzenia dodatku w wysokości 100% stawki osobistego zaszeregowania. Natomiast niezrekompensowane udzieleniem czasu wolnego przekroczenia dobowe, które pojawią nam się w takim dniu wolnym, jeżeli pracownik pracował dłużej niż 8 godzin, uprawniać będą pracownika do 50 % dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych (o ile nie przypadły w porze nocnej).

Przedstawione powyżej stanowisko znajduje potwierdzenie w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2008 r., sygn. akt I PK 196/07, zgodnie z którym „praca w sobotę (tj. w dniu stanowiącym dodatkowy dzień wolny od pracy wynikający z pięciodniowego tygodnia pracy – art. 129 § 1 Kodeksu pracy), świadczona w nadgodzinach, uprawnia do dodatku w wysokości 50% wynagrodzenia, bowiem dzień ten nie jest niedzielą ani świętem (niebędącym dla pracownika dniem pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy), nie jest też on dniem wolnym udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto będące dla pracownika dniem pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy”.