Kodeks pracy nie reguluje zasad zabezpieczania roszczeń pracodawców wobec pracowników ze stosunku pracy. Nie przewiduje on również zakazu zabezpieczania roszczeń, które pracodawcy mają wobec pracowników, z wykorzystaniem weksli, w tym weksli in blanco. Dlatego też pracodawcy, którzy chcą lepiej zabezpieczyć własne interesy i poprawić swoją pozycję w razie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych od pracownika, mogą zażądać od pracowników podpisania weksla in blanco.

Zabezpieczając swoje przyszłe roszczenia wobec pracowników za pomocą weksli pracodawcy zyskują łatwiejszy i szybszy sposób ich zaspokojenia. Dochodzenie roszczeń z weksla zmienia co do zasady rozkład ciężaru dowodu w razie sporu na zdecydowanie korzystniejszy dla pracodawcy, a w konsekwencji prowadzi do pogorszenia pozycji procesowej pracownika.

Najczęściej zabezpieczenie wekslowe wykorzystywane jest w celu zabezpieczenia roszczeń pracodawców wobec pracowników, którym powierzono mienie z obowiązkiem zwrotu albo wyliczenia się (art. 124 kodeksu pracy). Weksel zabezpiecza ewentualne przyszłe roszczenia pracodawcy wobec pracownika, które mogą  powstać wskutek wyrządzenia przez pracownika szkody.

Krytycznie do stosowania weksli w prawie pracy odniósł się Minister Rodziny i Polityki Społecznej w odpowiedzi z 29 października 2021 roku na interpelację poselską nr 27297:

„Prezentuję pogląd, iż posługiwanie się wekslem do zabezpieczenia roszczeń pracodawcy wobec pracownika wynikających ze stosunku pracy jest działaniem niezgodnym z prawem. Generalnie, analogiczne stanowisko w tej sprawie zajmuje Minister Sprawiedliwości.

Podstawą takiego działania pracodawcy nie może być art. 300 Kodeksu pracy (k.p.), zgodnie, z którym w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Podkreślić należy, iż art. 300 k.p. nie przewiduje możliwości stosowania w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy innych przepisów prawa cywilnego niż Kodeks cywilny, zatem także ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe.

Przeciwko stosowaniu weksli do zabezpieczenia roszczeń pracodawcy wobec pracownika wynikających ze stosunku pracy przemawia także fakt, iż w Kodeksie pracy zostały wyraźnie i w sposób wyczerpujący uregulowane zasady odpowiedzialności pracownika względem pracodawcy z tytułu:

– szkody wyrządzonej w jego mieniu wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych (art. 114-127 k.p.),

– nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z powołaniem się na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy względem pracownika (art. 55 § 1¹ k.p. i art. 61¹ i 61² k.p.),

– umowy o zakazie konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy (art. 101¹ k.p.),

– zwrotu kosztów dodatkowych świadczeń poniesionych przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika (art. 103⁵ k.p.).

Posługiwanie się wekslem w sytuacjach, gdy pracownik jest obowiązany rozliczyć się z pracodawcą z roszczeń powstałych w ramach stosunku pracy pozostawałoby także w sprzeczności z ochronną funkcją prawa pracy. Trzeba bowiem mieć na uwadze, że zabezpieczenie roszczeń pracodawcy za pomocą weksla modyfikowałoby na niekorzyść pracownika zasady wynikające z Kodeksu pracy dotyczące m.in. rozłożenia ciężaru dowodu przy odpowiedzialności materialnej pracownika, czy też właściwość sądu w razie sporu między pracodawcą a pracownikiem.

Pogląd o braku możliwości stosowania weksla do zabezpieczenia roszczeń pracodawcy wobec pracownika powstałych w ramach stosunku pracy znajduje także potwierdzenie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 26 stycznia 2011 r. (sygn. akt PK 159/10, Lex nr 786374) Sąd stwierdził, że „Przepisy i zasady prawa pracy, w szczególności zawarte w dziale V Kodeksu pracy, wykluczają wystawianie weksla gwarancyjnego jako środka zabezpieczenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika w mieniu pracodawcy, co oznacza, że taki weksel jest nieważny z mocy prawa (art. 18 § 2 k.p. w związku z art. 114-127 k.p. oraz a contrario art. 300 k.p.). Nabywca weksla nie może zatem dochodzić zaspokojenia na jego podstawie”.