Skopiuj link
Niedziela to….?
W świetle Kodeksu pracy za pracę w niedzielę uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu. W sytuacji w której pracodawca zamierza ująć niedzielę w innych ramach czasowych – szczegółowe postanowienia muszą znaleźć się w regulaminie pracy lub innym akcie prawa wewnątrzzakładowego (w przypadku zakładów pracy zatrudniających do 20 pracowników). Niewskazanie odmiennych godzin niedzielnych powoduje automatyczne stosowanie art. 1519 § 2 kodeksu pracy.
Tygodniowy odpoczynek od pracy a niedziela
Niedziela jest istotnym parametrem z punktu widzenia tygodniowego odpoczynku od pracy określonego w art. 133 kodeksu pracy. Pracownikowi przysługuje bowiem w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Co do zasady odpoczynek powinien przypadać w niedzielę. Ustawodawca w omawianym przepisie nawiązał do definicji niedzieli opisując ją jako kolejne 24 godziny, poczynając od godziny 6.00 w tym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.
Należy podkreślić, iż zapewnienie tygodniowego odpoczynku w innym dniu niż niedziela może nastąpić wyłącznie w sytuacji dopuszczalności pracy w ten dzień.
Zasada przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy (art. 147 kodeksu pracy)
W każdym systemie czasu pracy, jeżeli przewiduje on rozkład czasu pracy obejmujący pracę w niedziele i święta, pracownikom zapewnia się łączną liczbę dni wolnych od pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym odpowiadającą co najmniej liczbie niedziel (…) przypadających w tym okresie.
Ten elastyczny kodeksowy przepis odwołujący się do zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy także wspomina o niedzieli. Łagodzi domniemanie niewykonywania pracy w niedzielę ustanawiając jednocześnie, iż w przypadku świadczenia pracy w tym siódmym dniu – należy pracownikowi zrekompensować tę pracę innym dniem wolnym. Ta regulacja także odsyła do art. 15110 kodeksu pracy.
Kiedy praca w niedzielę jest dopuszczalna?
Katalog okoliczności dopuszczających pracę w niedzielę został przez legislatora wskazany w art. 15110 kodeksu pracy. Należą do nich: konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii, praca w ruchu ciągłym, praca zmianowa, niezbędne remonty, transport i komunikacja, zakładowa straż pożarna i zakładowe służby ratownicze, pilnowanie mienia lub ochrona osób, rolnictwo i hodowla, wykonywanie prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie pracy weekendowej. Jest to wykaz enumeratywny.
Uwaga na pracę zmianową!
Jedną z przesłanek umożliwiających niedzielną pracę, na którą warto zwrócić szczególną uwagę, jest praca zmianowa. W niektórych zakładach pracy jest to jedyna okoliczność dopuszczająca pracę w niedzielę. Warto więc przyjrzeć się definicji zmianowości.
W świetle art. 128 § 2 pkt 1 kodeksu pracy praca zmianowa to wykonywanie pracy według ustalonego rozkładu czasu pracy przewidującego zmianę pory wykonywania pracy przez poszczególnych pracowników po upływie określonej liczby godzin, dni lub tygodni.
Zdaniem Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy, pojęcie to należy interpretować w związku z art. 2 ust. 5 Dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy. Oznacza to, iż cechą charakterystyczną jest zmiana pracowników na tych samych stanowiskach.