Osoby duchowne, objęte z tego tytułu ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, objęte są również obowiązkowym ubezpieczeniem wypadkowym.
Osoby duchowne podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od dnia przyjęcia do stanu duchownego do dnia wystąpienia z tego stanu, a w przypadku alumnów seminariów duchownych, nowicjuszy, postulantów i juniorystów – od dnia ukończenia 25 roku życia. Dla osób duchownych ubezpieczenia emerytalne i rentowe są obowiązkowe wtedy, gdy stan duchowny to jedyny tytuł do ubezpieczeń społecznych dla danej osoby, a ponadto osoba duchowna nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty.
Osoby duchowne mogą podlegać dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu chorobowemu, jeżeli spełnią warunki określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, na swój wniosek, mogą być objęci:
osoby duchowne mające ustalone prawo do emerytury lub renty,
osoby duchowne podlegające obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu,
alumni seminariów duchownych, nowicjusze, postulanci i junioryści do ukończenia 25 roku życia (na podstawie art. 7 pkt 5 ustawy o s.u.s.).
Zgodnie z art. 14 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony.
Dla osoby duchownej przystępującej do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu bycia duchownym obowiązkowe będzie ubezpieczenie wypadkowe.
Wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym mogą złożyć tylko duchowni objęci obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu bycia osobą duchowną.
Dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe ustają:
od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony,
od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie (jeżeli za część miesiąca został pobrany zasiłek, ubezpieczenie chorobowe ustaje od dnia następującego po dniu, za który zasiłek przysługuje),
od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom.
W uzasadnionych przypadkach Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie. W tym celu osoba duchowna, w stosunku do której ustało dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe lub chorobowe, powinna wystąpić do terenowej jednostki ZUS, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania, z wnioskiem o wyrażenie zgody na opłacenie składki po terminie.
W przypadku ustania dobrowolnych ubezpieczeń osób duchownych, w stosunku do których funkcję płatnika składek pełni przełożony domu zakonnego lub klasztoru, albo, za zgodą ZUS, inna zwierzchnia instytucja diecezjalna lub zakonna, o wyrażenie zgody na opłacenie składki po terminie – w imieniu wszystkich duchownych – może wystąpić płatnik składek.
Wyrażenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zgody na opłacenie składki po terminie oznacza, że osoba duchowna podlega nadal dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym.