Kwota wolna od podatku ma zastosowanie do dochodów opodatkowanych według skali podatkowej. W pierwszym progu podatkowym przychody do kwoty 120 000 zł są opodatkowane stawką 12%. Natomiast przychody przewyższające 120 000 zł opodatkowane są według stawki 32%. Obecnie kwota zmniejszająca podatek wynosi 3 600 zł rocznie. Oznacza to, że opodatkowaniu podlega jedynie podstawa przekraczająca kwotę 30 000 zł.
W języku potocznym pojęcie kwoty wolnej od podatku można zdefiniować jako kwotę dochodu niepowodującego obowiązku zapłaty podatku dochodowego. Definicja ta stanowi jednak znaczące uproszczenie. Ustawodawca w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych posługuje się pojęciem „kwota zmniejszająca podatek”, a nie „kwota wolna od podatku”. Zwrot ustawowy oddaje rzeczywisty charakter instytucji. Zgodnie bowiem z treścią art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: „podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30f, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali:
Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi | |
Ponad | do | |
120 000 | 12% – kwota zmniejszająca podatek 3 600 zł | |
120 000 | 10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł |
Odliczenia kwoty wolnej od podatku płatnik może dokonywać na podstawie złożonego przez podatnika oświadczenia PIT-2.
Obecnie rządzący zapowiadali podniesienie kwoty wolnej od podatku. Projekt poselski został skierowany do pierwszego czytania 7 lutego 2024 roku.
Zawarta w druku sejmowym nr 194 nowelizacja przewiduje następujące zmiany art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
1. Podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30f, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali podatkowej:
Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi | |
Ponad | do | |
120 000 | 12% – kwota zmniejszająca podatek | |
120 000 | 12% do 120 000 zł minus kwota zmniejszająca podatek + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł |
2. w art. 27 po ust. 1 dodaje się ust. 1aa w brzmieniu:
1aa. Wysokość kwoty zmniejszającej podatek o której mowa w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w ust. 1, zwanej dalej „kwotą zmniejszającą podatek”, wynosi 12% kwoty wynoszącej dwunastokrotność kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego w trybie przepisów art. 2 i art. 4 przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu, ale nie mniejszej niż 7 200 zł.
Zgodnie z zapowiedziami nowe przepisy miałyby obowiązywać od 1 stycznia 2024 roku.